Wina greckie

Greckie początki 

Grecja jest jednym z najstarszych regionów produkcji wina na świecie i jednym z pierwszych obszarów winiarskich w Europie. W starożytności była niegdyś jednym z czołowych producentów wina. Jednak w przeciwieństwie do ważnego dziedzictwa winiarskiego tego kraju, nowoczesne wina greckie dopiero od niedawna docierają do reszty świata.

Najwcześniejsze wzmianki o greckim winie pochodzą z 6500 lat temu, gdzie wino było produkowane w gospodarstwie domowym lub gminnym. W czasach starożytnych, gdy handel winem stał się intensywny, było ono transportowane z końca na koniec Morza Śródziemnego; Wino greckie cieszyło się szczególnie dużym prestiżem we Włoszech za czasów Cesarstwa Rzymskiego. W średniowieczu wina eksportowane z Krety, Monemvasii i innych greckich portów osiągały wysokie ceny w północnej Europie.

Klimat w Grecji 

Grecja jest znacznie bardziej zróżnicowana klimatycznie, niż większość ludzi zdaje sobie sprawę. Od suchych wysp Morza Śródziemnego po mokre, górzyste lasy sosnowe, na które zimą padają opady śniegu. Przy tak zróżnicowanym klimacie można spodziewać się, że greckie wina również będą dość zróżnicowane. Kraj dzieli się na cztery nadrzędne strefy winiarskie w oparciu o ich klimat.

Grecja ma wiele regionów, ale wszystkie można zasadniczo podzielić na cztery podstawowe strefy klimatyczne:

• Północna Grecja – mokry: Epir, Macedonia i Tracja
• Wyspy Egejskie – suchy: Wyspy Morza Śródziemnego (Santorini, Samos, Límnos itp.)
• Grecja Środkowa – modulujący region śródziemnomorski: Grecja Środkowa, Tesalia i Attyka
• Południowa Grecja – stabilne Morze Śródziemne: Kreta, Peloponez i Kefalonia

Greckie terroiry odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu szerokiej gamy unikalnych win. Są one podzielone na cztery szerokie kategorie: górskie i podgórskie, przybrzeżne, kontynentalne i wulkaniczne.

W Grecji najpowszechniejsze są terroiry górskie i półgórskie. Są one najlepiej wyposażone ze względu na gorący i suchy klimat kraju. Ogólnie rzecz biorąc, greckie obszary produkujące wina opatrzone etykietą chronionej nazwy pochodzenia (wina ChNP) położone są na obszarach podgórskich i górzystych, gdzie teren jest albo gładki (płaskowyże), albo nachylony. W pierwszym przypadku winnice są sadzone na głębokiej glebie pochodzenia aluwialnego, podczas gdy w drugim przypadku gleba uprawna jest płytka i uboga. Charakterystyczne przykłady winnic na obszarach górskich to winnice Amynteo, Zitsa i Metsovo oraz Achaja (zbocza Egialii). Do tej kategorii zalicza się również części stref Samos, Nemea, Peza, Cephalonia i Rapsani.

Na terenach górskich i podgórskich średnie temperatury w ciągu dnia spadają o około 0,5 do 0,9 °C na 100m, powodując zróżnicowanie klimatu. Rezultatem są lokalne warunki klimatyczne (mezoklimat) sprzyjające pomyślnej adaptacji szerszej gamy odmian. Jeśli chodzi o pochyłe winnice, kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na ich dobre samopoczucie jest ich wystawienie (aspekt stoku) na działanie promieni słonecznych. W greckich warunkach klimatycznych zwykle unika się ekspozycji południowej, ponieważ narażają one winogrona na przegrzanie.

Terroiry górskie i półgórskie, szczególnie w ciepłym klimacie, mają ważną zaletę w postaci bardziej wilgotnego środowiska, ze względu na mniejszą utratę (przez parowanie i transpirację) wilgoci w glebie oraz wyższą koncentrację chmur i opady. Korzystają również z południowych i nocnych wiatrów z gór i dolin, które ożywiają krzewy winorośli i przyczyniają się do ich normalnego wzrostu. Takie warunki ułatwiają dojrzewanie i optymalizację asortymentu odmian, a także pozwalają na lepsze warunki obchodzenia się z winogronami na etapach następujących po ich wstępnym zbiorze.

Historia wina greckiego 

Historia greckiego wina podąża za biegiem samej historii Grecji, ponieważ bardzo niewiele narodów na świecie ma winnice i wino „we krwi" tak jak Grecy, od czasów prehistorycznych do dzisiaj (na podstawie dokumentów, ustaleń, zapisów itp.). Dlatego zapis historii greckiego wina i uprawy winorośli jest prawdopodobnie najdłuższą historią na świecie.

Grecka historia wina jest nieuchronnie związana z kulturą, gospodarką, religią, życiem społecznym i codziennym, ale także miejscami, w których rozwinęła się uprawa winorośli, produkcja wina i konsumpcja wina, od czasów prehistorycznych do dziś.

Wina greckie w czasach prehistorycznych

Historia greckiego wina zaczyna się w czasach prehistorycznych, gdzie dzikie pozostałości winogron znaleziono w wielu częściach Grecji, a udomowione winorośle uprawiane są od drugiej połowy piątego tysiąclecia p.n.e.

W okresie neolitu uprawa winorośli jest wprowadzana do Grecji również z innych krajów. W epoce brązu, zarówno w cywilizacji minojskiej, jak i mykeńskiej, winnica i wino odegrały już ważną rolę w życiu codziennym, ale także w handlu.

Wina greckie w czasach klasycznych

W okresie archaicznym (VII w. p.n.e.) uprawa winorośli rozprzestrzeniła się w całej Grecji, podczas gdy rozwijały się też techniki produkcji wina. W okresie klasycznym (480–323 p.n.e.) słynne greckie wina z czasów starożytnych spotykają się z kwitnącym wówczas handlem winem.

To wtedy szczególnie czerwone wino było w zasadzie związane z cywilizacją (np. z greckimi sympozjami), podczas gdy wiele rzeczy dotyczących wina, nawet dzisiaj, zostało ustalonych: nazwa pochodzenia, nazwa miejsca, wybrane winnice, określenia dotyczące wina, degustacja, sommelier jako zawód, odpowiedzialny konsumpcja itp.

Wina greckie w czasach hellenistycznych

Okres klasyczny kończy się śmiercią Aleksandra Wielkiego, który w zasadzie zajmował się kolonizacją winiarską, ponieważ jego kampaniom zawsze towarzyszyły: „wino i wino". W następnych latach hellenistycznych, aż do 146 r. p.n.e., wyspy Morza Egejskiego stały się wielkimi ośrodkami produkcji wina i handlu na Morzu Śródziemnym dla całego imperium Aleksandra Wielkiego. Od tego czasu, aż do 324 r., Rzymianie przejęli między innymi grecką kulturę winiarską, która została przyjęta również przez kolonie Magna Grecia.

Greckie wina pozostały na szczycie i cieszyły się dużym popytem, ​​ponieważ zostało to odnotowane w wielu rzymskich rękopisach, gdy dotarły również na północ Europy.

Wina greckie w czasach bizantyjskich

W okresie bizantyjskim aż do upadku Konstantynopola (Instanbul) rozwijają się metody produkcji wina, podczas gdy wino zachowuje swoje znaczenie w życiu codziennym, gospodarce i kulturze. Wino odegrało kluczową rolę również w chrześcijaństwie, a klasztory dynamicznie wkraczały na arenę winiarską. W okresie panowania Wenecjan w Grecji (wyspy Morza Jońskiego i Egejskiego, Kreta, Peloponez) widzimy najsłynniejsze i być może historycznie pożądane wino, odmianę Monemvasia (wino Malvasia).

Wina greckie w czasach osmańskich

W okresie osmańskim (1453-1821) Turcy nie ingerowali w grecką uprawę winorośli i grecką produkcję wina, do czego zachęcali z powodów związanych z poborem podatków, oferując przywileje. Jednak winnice zostały porzucone tylko z powodu daniny, nie ingerując jednak w zachowanie bogactwa winnego, głównie za pośrednictwem klasztorów.

Po rewolucji greckiej, która nie przyniosła korzyści greckiej winnicy, ustanowienie rządu greckiego zbiegło się z wysiłkami na rzecz przywrócenia upraw winorośli i produkcji wina, które opłaciły się stopniowo, ale w dłuższej perspektywie.

Wina greckie w czasach współczesnych

Po 1850 roku zaczęły pojawiać się pierwsze duże winiarnie (Achaia Clauss, Cambas) i pojawili się pierwsi greccy enolodzy z europejskimi dyplomami. Pod koniec tego samego wieku, kiedy francuska winnica została prawie zniszczona przez filokserę, greckie wino kierowane jest głównie do Francji i ze względu na popyt w dużej mierze produkowano wino porzeczkowe (wino produkowane z porzeczek).

Doprowadziło to później do kryzysu porzeczkowego z powodu spadku popytu i wzrostu winorośli porzeczkami. Nieco później filoksera uderzyła również w Grecję, prowadząc regiony produkujące wino do migracji i porzucania gruntów.

Eksport ograniczał się do greckiego czerwonego wina, znanego jako Mavrodafni, i greckich białych win z Samos, podczas gdy wyspy zachowały wiele rodzimych odmian winorośli, z dala od filoksery. Pojawiło się wprowadzenie winorośli przeciw filokserze, a największe greckie winiarnie (Tsantali, Boutari, Kourtaki) i spółdzielnie zainwestowały w sprzęt.

W trzeciej ćwierci XX wieku rozpoczyna się nowoczesna era greckiego wina. W 1971 roku greckie wina zostały po raz pierwszy sklasyfikowane w oparciu o ich oznaczenie pochodzenia, proces, który wciąż jest aktualizowany. W ostatnich dziesięcioleciach nastąpił współczesny grecki renesans winiarski, a grecka turystyka winiarska zaczęła się rozwijać. Prym wiodły małe winiarnie, które później znacznie się rozrosły, a Grecja ma obecnie najnowocześniejszą technologię i wielu utalentowanych, entuzjastycznych winiarzy, enologów i winiarzy.

Rezultaty są oczywiste, ponieważ greckie wino jest obecnie „trendem" w ważnych centrach świata, wynikającym z jego różnorodności i wyjątkowości, podczas gdy grecka turystyka winiarska rośnie.

Grecka historia wina, a także degustacja greckich win, trwają nadal w najlepszy możliwy i najnowocześniejszy sposób na tych samych ziemiach, na których od tysięcy lat znajduje się jedna z najbardziej historycznych greckich winnic na świecie.

Regiony winiarskie Grecji 

• Północna Grecja

Obejmuje: Epir, Macedonia i Tracja

Białe winogrona: dużo Malagousia i Assyrtiko, często mieszane z Sauvignon Blanc lub Chardonnay

Czerwone winogrona: głównie Xinomavro z odrobiną Merlot, Limnio, Cabernet Sauvignon i Syrah

Region ten ma niewielkie wpływy klimatyczne z Morza Śródziemnego, ale jest bardziej kontynentalny z chłodniejszymi zimami, obszarami z silnymi wiatrami, deszczem i opadami śniegu w górach. Na przykład w Zitsa w Epirze znajdują się wysokie góry porośnięte sosnami. Ponieważ jest tu dużo chłodniej, Zitsa koncentruje się przede wszystkim na winach białych i musujących z delikatnym kwiatowo-cytrusowym białym winogronem o nazwie Debina. Poruszając się na północny zachód od Epiru do Macedonii, znajdziesz jedno z najważniejszych greckich win czerwonych: Xinomavro.

Xinomavro jest okrzyknięty „Barolo Grecji", gdzie rośnie w regionach Naoussa i Amyndeo. To wino może smakować uderzająco podobnie do Nebbiolo (stąd korelacja z Barolo), z nutami ciemnej wiśni, lukrecji, ziela angielskiego i czasami subtelnymi nutami pomidora. Xinomavro ma wysoką taninę i średnio-plusową kwasowość. W Naoussa winnice położone są głównie na glebach gliniastych bogatych w wapień (margiel), co nadaje winom Xinomavro z tego regionu dodatkową strukturę (taninę) i odważniejsze cechy owoców. To dobre wina do piwnicy.

Następnie, białe winogrono Malagousia, jest niedawnym odkryciem po tym, jak został wskrzeszony samodzielnie przez Gerovassiliou, winnicę niedaleko Salonik. Wina te oferują bogatszy styl białego wina, prawie jak skrzyżowanie Viognier i Chardonnay, z brzoskwinią, limonką i kwiatem pomarańczy oraz oliwą cytrynową połączoną razem z miękkim, owocowym finiszem.

Inne winogrona z północnej Grecji, w tym Assyrtiko i Roditis, są często mieszane z Sauvignon Blanc , Chardonnay lub Malagousia, aby uzyskać bogate, nieco dymne białe wina o smaku agrestu, owoców gwiaździstych i melona. To pyszne opcje towarzyszące rybom.

Inne importowane winogrona, w tym Merlot i Syrah , są często mieszane w różnych porcjach z rodzimymi greckimi winoroślami, aby były bardziej znane rosnącym międzynarodowym zwolennikom.

• Wyspy Egejskie

Obejmuje: Samos, Santorini, Límnos i inne

Białe winogrona: Assyrtiko (Santorini), Muscat Blanc (Samos), Athiri, Malvasia (zwane Monemvasia)

Czerwone winogrona: Limnio (Límnos), Mandilaria (Paros), Mavrotragano

Santorini to maleńka, zatopiona wulkaniczna wyspa, która jest tak sucha, że ​​woda z kranu jest słona i zrobiona z odsolonej wody morskiej. W rzeczywistości większość wody pitnej jest dostarczana na wyspę statkami. To ojczyzna najsłynniejszego greckiego białego wina, Assyrtiko, a niektóre z najlepszych w kraju przykładów pochodzą właśnie z wyspy. Wina oferują marakuję, krzemień i cytrynę z subtelną goryczką i słonością na finiszu. Assytiko oznaczone jako Nykteri są zawsze dębowe (w różnym stopniu) i oferuj więcej nut cytrynowych brûlée, ananasa, kopru włoskiego, śmietany i pieczonego ciasta. Vinsanto – suszone na słońcu słodkie wino, które pachnie bardziej jak czerwone wino (chociaż jest zrobione z Assyrtiko, Aidani i Athiri) z nutami malin, rodzynek, suszonych moreli i wiśni maraschino, z wyczuwalnymi taninami, wysokie kwasowość i zwykle dość wysoka VA (kwasowość lotna – np. zapach „lakieru do paznokci"). Pomimo wysokiego VA, wina są uwodzicielskie i kontrastują ze słodkimi i gorzkimi smakami, są dość złożone.

Uważa się, że Samos jest miejscem pochodzenia Muscat Blanc, który z historycznego punktu widzenia może być najważniejszą i najbardziej popularną odmianą win na świecie. Muscat of Samos występuje w różnych stylach, od wytrawnych po słodkie, ale także z aromatycznymi nutami liczi i perfumami Muscat. Jednym z najpopularniejszych stylów jest Vin Doux, czyli mistelle (mieszanka świeżego soku z muskatu i muskatowego spirytusu grappowo-muszkatowego), która oferuje słodki smak marmolady, liczi i tureckiej rozkoszy z subtelnymi nutami siana na finiszu (charakterystyczny z grappy).

Wyspa Límnos jest domem dla fascynującej odmiany czerwonego wina, która prawdopodobnie istniała w czasach Arystotelesa. Winogrono nazywa się Limnio, a tym, co je wyróżnia, są nuty owoców maliny i ziół. Wino to rośnie również na kontynencie w północnej Grecji, gdzie często miesza się je z odrobiną Cabernet Sauvignon i Syrah, dając czerwone wino bardzo podobne do Bordeaux.

• Grecja Środkowa

Obejmuje: Środkowa Grecja, Attyka i Tesalia

Białe winogrona: dużo Savatiano i trochę Malagousia, Assyrtiko, Athiri, Begleri i Chardonnay

Czerwone winogrona: dużo Xinomavro i trochę Agiorgitiko, Krasato, Stavroto, Limniona , Vradiano, Cabernet Sauvignon, Merlot i Syrah

Ten duży obszar znajduje się po wschodniej stronie gór Pindus i Agrafa, które dzielą Grecję kontynentalną aż do Aten. Obszar ten jest o wiele bardziej suchy niż północna Grecja, z klimatem nieco podobnym do Doliny Napa lub części Sonomy w pobliżu Olimpu (obszar dla czerwonych). O wiele cieplej i sucho jest również na południu w pobliżu Aten, gdzie znajdziesz dużo Savatiano (najczęściej uprawianych białych winogron w Grecji).

Na północy nacisk kładziony jest na wina czerwone, a najlepsze winnice znajdują się na wyższych wysokościach (powyżej 250 m / 1000 stóp). Na przykład na zboczach Olimpu region Rapsani kwalifikuje winnice na podstawie wzniesienia, których najwyższa jakość znajduje się na wysokości powyżej 500 metrów. To tutaj znajdziesz krzewy winorośli Xinomavro, Krasato i Stavroto (z okazjonalną Limnioną dla różu) rosnące na glebach łupkowych. Wina z tego regionu to zazwyczaj mieszanki, z przewagą Xinomavro i pikantnymi smakami malin, anyżu, kopru włoskiego, wiśni, a czasami oliwek lub pomidorów z taninami, które powoli budują na podniebieniu. Obszar ten przypomina górzysty Rodan w Grecji, co oznacza, że ​​tutejsze wina są idealne dla miłośników mieszanek z Rodanem.

Na południu, jest cieplejszy i bardziej suchy klimat, co oznacza więcej białego wina. Tutaj znajdziesz najbardziej zasadzone (i najbardziej znienawidzone) greckie winogrona: Savatiano. Jest znienawidzony, ponieważ przez długi czas produkował najbardziej mdłe wina. Jednak większość z nas zapomina, że ​​współczesna Grecja przetrwała sześć wojen w mniej niż 50 lat, wojskową dyktaturę w latach 60. i 70., a teraz burzliwą III Republikę Grecką. Ta walka spowodowała nadprodukcję taniego białego wina z Savatiano i Retsiną, białym winem nasyconym sokiem z sosny Aleppo.

Na szczęście producenci zaczynają poważnie traktować Savatiano i Retsinę. Dobrze przygotowane Savatiano oferuje smaki słodkiej spadzi, zielonego jabłka i limonki z mrowiącą kwasowością, podobną do Chablis. Po dojrzewaniu w dębie Savatiano dostarcza więcej twarogu cytrynowego, wosku i śmietany z nutami chleba cytrynowego oraz kremową strukturą podniebienia i wykończeniem podobnym do burgunda.

Wina czerwone z południa wytwarzane z Xinomavro i międzynarodowych winogron mają zwykle bardziej duszone owoce, chociaż regionalne Vradiano wydaje się tu wyróżniać smacznymi dojrzałymi truskawkami, czarnym pieprzem i hibiskusem, które kontrastują z wysychającymi w ustach, chrupiącymi taninami. W połączeniu z duszonymi greckimi mięsami Vradiano jest zbyt łatwy do picia.

• Południowa Grecja

Obejmuje: Kreta, Peloponez, Kefalonia

Białe winogrona: Moschofilero, Muscat Blanc, Robola (Kefalonia), Vidiano (Kreta) i Roditis

Czerwone winogrona: Agiorgitiko (Peloponez), Mavrodaphne (Kefalonia + Peloponez), Kotsifali (Kreta), Liatiko (Kreta) , Mandilaria (Kreta), Syrah, Cabernet Sauvignon

Gorący klimat śródziemnomorski to cecha charakterystyczna dla południowej Grecji. W większości znajdziesz tutaj mnóstwo wspaniałych aromatycznych białych win, a także jeden dzwonek, Agiorgitiko, który jest drugą najpopularniejszą i najczęściej sadzoną czerwoną odmianą Grecji.

Agiorgitiko jest dobrze znane z Nemea, regionu Peloponezu, który jest najbardziej znany z tego szczepu. Wina czerwone są bardziej wyraziste, ze smakiem słodkiej maliny, czarnej porzeczki i sosu śliwkowego z gałką muszkatołową i subtelnymi gorzkimi ziołami (trochę jak oregano) i gładkimi taninami. Wina są obfite i owocowe, podobne w stylu do Merlot, ale z nieco większą pikantnością. Wina różowe wytwarzane z Agiorgitiko mają cudowne korzenne nuty malin i wspaniały głęboki róż.

W środkowym Peloponezie, w pobliżu Trypolisu, rośnie odmiana Moschofilero w regionie zwanym Mantineia. To prześliczne, wytrawne, aromatyczne białe wino pachnie brzoskwinią, potpourri i słodką cytryną. W miarę starzenia się wina nabiera bardziej nektarynowego i morelowego smaku z nutami prażonych orzechów laskowych lub migdałów.

Północna część Peloponezu i Kefalonii jest historycznie znana z produkcji słodkich czerwonych win z winogron Mavrodaphne ale obszar ten jest coraz bardziej skoncentrowany na białych winach z Robolą i Roditis.

Roditis jest szczuplejsze z nutami limonki, melona, ​​soli fizjologicznej i nieco gorzkiej skórki limonki. Robola jest znacznie rzadsza (występuje głównie na Kefalonii), z bogatszym smakiem słodkiej cytryny, ananasa i wosku pszczelego, a także odrobiną goryczy w krainie pigwy i skórki limonki. Te wina świetnie pasowałyby do smażonej ryby lub kurczaka.

Wreszcie na najbardziej wysuniętej na południe wyspie Krecie znajdziesz jeden z najcieplejszych klimatów winiarskich. Bardzo popularnym winem na wyspie jest Vidiano, które jest łatwym do picia, wytrawnym białym winem o aromacie melona, ​​gruszki i słodkich czerwonych jabłek z lekko oleistym podniebieniem i miękką (niską) kwasowością. Czerwień Krety, Kotsifali i Mandilarii są zwykle mieszane ze sobą, aby stworzyć wino o słodkich, czerwonych i czarnych owocach, cynamonie, ziele angielskie i sosie sojowym, z delikatniejszym słodkim finiszem taninowym. Interesujące jest również inne, rzadsze czerwone winogrono, Liatiko, które produkuje aromatyczne czerwone wina z aromatami czereśni, róż, łodyg róży i ziela angielskiego, z przyjemną równoważącą kwasowością. Liatiko zrobiłaby świetną letnią czerwień podawaną na zimno. Niektórzy producenci używają go również do wyrobu suszonego na słońcu słodkiego wina, który smakuje trochę jak słony syrop klonowy z wiśniami.