Pinotage – szlachetna odmiana z Nowego Świata

Skąd przybył pinotage? 

Pinotage to odmiana winogron o pięknym, głębokim, czerwono-fioletowym kolorze. Powstała ona w wyniku połączenia dwóch bardzo ciekawych odmian, czyli pinot noir oraz cinsaut. Głównym miejscem, w którym uprawia się tę odmianę, jest Republika Południowej Afryki. 

Szczep ten jest najczęściej używany do produkcji win odmianowych, które charakteryzują się smakiem dymu, jeżyn oraz ziemi, czasem również z nutami bananów i owoców tropikalnych. Szczep ten jest także bardzo często używany do mieszania z innymi odmianami, co daje popularną w południowej Afryce mieszankę o nazwie Cape. Winorośl ta jest powszechnie uważana za bardzo łatwą w uprawie, dlatego jej produkcja jest tak popularna.

Niestety spotkała się ona z dość dużą krytyką, która spowodowana jest możliwością powstawania octanu izoamylu podczas produkcji wina. Prowadzi to do znacznego pogorszenia się smaku trunku, a także wystąpienia niepożądanego zapachu farby. Kolejnym powodem do krytyki jest także produktywność wina, która często jest wykorzystywana do tego, by tworzyć trunki bardzo niskiej jakości. Wino to można maksymalnie rozcieńczyć, by dzięki temu zyskać tani trunek, na który jest duży popyt. Na szczęście od lat 90. producenci połączyli siły i skupili się na odpowiedniej uprawie oraz technikach produkcji wina, co poskutkowało znacznym polepszeniem jakości produkowanego wina oraz poprawą opinii o nim.

Co oznacza pinotage? 

Nazwa winorośli powstała dzięki połączeniu dwóch wyrazów oznaczających dwie odmiany, dzięki którym powstał omawiany szczep.

Pierwsza część, czyli „pinot", nawiązuje do odmiany pinot noir. Warto jednak wiedzieć, że mimo udokumentowanego powiązania między tymi odmianami ich smaki diametralnie się różnią.

Druga część nazwy omawianego szczepu nawiązuje do drugiej z odmian, z których pinotage powstało. Nieco mylący jest przyrostek „age", który na pierwszy rzut oka nie ma nic wspólnego z odmianą o nazwie cinsaut. Okazuje się jednak, że winorośl ta wcześniej znana była pod nieco inną nazwą. Na Przylądku winogrona te nazywano hemitage, dlatego też postanowiono przyłączyć część nazwy do nowo powstałego szczepu.

Pochodzenie i historia 

Historia szczepu pinotage rozpoczęła się na terytorium Republiki Południowej Afryki i sięga 1925 roku. Wtedy to profesor Izak Perlod, który wykładał na uniwersytecie przedmiot związany z uprawą winorośli, postanowił spróbować połączyć dwie bardzo ciekawe odmiany. Chciał stworzyć szczep, który będzie zawierał w sobie najlepsze cechy solidnego cinsaut oraz wytwarzającego wspaniałe wino pinot noir. 

Profesor Perlod posadził cztery nasiona nowo powstałego grona w swoim ogrodzie, jednak w późniejszym czasie zapomniał o nich i prawie uległy one zniszczeniu. Uratował je młody wykładowca, który podobnie jak Izak był pasjonatem winiarstwa. W efekcie winorośl, która najlepiej się rozwijała, została przeznaczone do rozmnażania i już w 1941 roku udało się wyprodukować pierwsze wino. Szczep zyskał prawdziwą popularność w 1959 roku, kiedy wino z niego stworzone zdobyło mistrzowski tytuł w jednym z konkursów. Zwycięstwo to powtórzono dwa lata później. Sukces ten oraz fakt, iż uprawa winorośli powszechnie uważana była za niezwykle prostą, spowodowały duży wzrost popularności uprawy tej odmiany w latach 60.

Opis smaku odmiany pinotage

Przystępując do degustacji wina powstałego ze szczepu pinotage, można spodziewać się, że taniny będą odważne, lecz z lekko słodką nutą na wykończeniu. Może to nieco przypominać smakowy dym. Wino to ma zazwyczaj wysokie pH, co oznacza, iż posiada wyjątkowo niską kwasowość, którą należy nieco podwyższyć. W tym celu większość producentów zakwasza wina na początkującym etapie procesu fermentacji. 

Wino to znane jest z bardzo charakterystycznego smaku przypalonego kauczuku, który nie jest pożądany wśród producentów i większość z nich stara się go wyeliminować. Po udanej próbie trunek zyskuje intrygujący smak śliwek, wiśni, jeżyn, a także bananów. Można się także spodziewać, iż będzie on miał delikatnie dymny i pikantny posmak, który zawdzięcza dojrzewaniu w dębowych beczkach. Wino to może być spożywane z posiłkami takimi jak steki, burgery bądź pizza, jednak najlepiej pasuje do potraw na grilla.

Mimo powszechnego zdania, iż produkcja win z tej odmiany jest wyjątkowo prosta, nie jest to do końca prawdą. Może się zdarzyć, iż w procesie produkcyjnym coś pójdzie nie tak, a wtedy skutki są bardzo widoczne w smaku oraz zapachu powstałych trunków. Wino będzie miało wtedy bardzo ostry zapach, który można porównać do woni zmywacza do paznokci. Podczas produkcji istnieje także możliwość wystąpienia nadmiernej ekstrakcji, czego skutkiem jest pogorszenie się smaku wina, który będzie przypominał przypaloną smołę.

Miejsca upraw pinotage 

Głównym regionem, gdzie uprawia się opisywaną winorośl, jest miejsce jej powstania, czyli Republika Południowej Afryki. Ze względu na klimat Przylądku, który jest idealny do uprawy tej odmiany, oraz jej wysoką wydajność pinotage jest tam tak bardzo popularny – odmiana ta znajduje się na trzecim miejscu w rankingu najczęściej uprawianych winogron w tamtym regionie. Wyprzedziły ją jedynie bardzo popularny szczep cabernet sauvignon oraz syrah. Oprócz południowej części Afryki pinotage uprawiany jest również w Brazylii, Kanadzie, Izraelu, Nowej Zelandii, Stanach Zjednoczonych oraz Zimbabwe.

Winorośl ta odziedziczyła łatwość w uprawie oraz siłę po macierzystej odmianie cinsaut. Odmiana ta idealnie pasuje do słonecznych miejsc, jednak zbyt dużo ciepła może spowodować rozwinięcie się nieprzyjemnego aromatu. Pinotage wyjątkowo szybko dojrzewa, przy czym produkuje także wysoki poziom cukru w owocach. Jako jedna z niewielu odmian może ona być posadzona bez przywiązywania ze względu na wyjątkowo silną winorośl. Jest ona tak uprawiana w starszych winnicach, ponieważ uważa się, iż zapewnia to większą koncentrację owoców oraz głębię wina. 

Odmiana ta posiada bardzo duży potencjał do uzyskiwania wyjątkowo wysokich i wydajnych plonów, dzięki czemu stała się tak popularna wśród właścicieli winnic. Podczas uprawy bardzo dużą rolę odgrywają dwa niezwykle ważne czynniki. Pierwszym z nich jest kontrolowanie szorstkości uprawianych winogron, drugą zaś nadzorowanie ilości octanu izoamytu. Odmiana ta mimo, iż jest dość odporna, może mieć podczas uprawy liczne problemy z chorobami wirusowymi, dlatego należy na nią uważać.