Home

nebbiolo-II

Nebbiolo – wykwinty szczep tylko dla cierpliwych

Co to jest nebbiolo? 

Można powiedzieć, iż nebbiolo to jedyny czerwony szczep, który tak hojnie wynagradza cierpliwość wykazaną podczas procesu jego dojrzewania – może się on bowiem rozwijać się nawet przez dziesięciolecia. Pochodzi z południowych Włoch, a dokładniej z Piemotu. Jest to odmiana uprawna winorośli właściwej (Vitis vinifera) o ciemnej skórce. Z nebbiolo wytwarza się głównie wina jednoodmianowe, ale szczep ten posiada również sporo klonów, co wpływa na różnice aromatów i strukturę poszczególnych win. Charakterystyczne dla tej odmiany są aromaty róży i wiśni, natomiast z wiekiem potrafią rozwinąć zapachy tytoniu czy nawet skóry. 

Co oznacza nazwa nebbiolo? 

Istnieje legenda, iż pewien mnich posiadał niedużą winnicę nieopodal chatki, w której mieszkał, i pozyskiwał z niej wino tylko dla siebie. Pewnego dnia całą winnicę spowiła bardzo gęsta mgła. To właśnie w skrócie mówi legenda na temat genezy nazwy „nebbiolo", ponieważ nebbia w języku włoskim znaczy mgła. Bardziej wiarygodne natomiast jest to, iż nazwa wywodzi się od mgieł, które bardzo często nawiedzają włoski Piemont („królestwo nebbiolo") w chłodne poranki podczas okresu winobrania. Istnieją jeszcze dwie alternatywne genezy pochodzenia tej nazwy. Pierwsza z nich zwraca uwagę na wygląd dojrzałych gron, które pokryte są jak gdyby „mgiełką". Druga natomiast wywodzi nazwę z włoskiego „nobile", czyli „szlachetny". Pierwszy zapis zawierający nazwę nebbiolo pojawił się w 1268 roku w dokumentach o zamku Castello di Rivoli. Szczep ten znany jest również we Włoszech pod innymi nazwami takimi jak: spanna, picutener oraz chiavennasca.

Historia szczepu 

Pliniusz Starszy w Historii naturalnej wspomina o świetnej jakości winach z Pollenzo. Mimo że autor nie identyfikuje konkretnie szczepu, jednakże charakterystyka win zbliżona jest do teraźniejszych opisów win produkowanych ze szczepu nebbiolo. Również samo Pollenzo leży w pobliżu obecnego obszaru upraw tego właśnie szczepu. Pierwsza wzmianka, która wymienia z nazwy szczep rosnący w pobliżu Rivoli (jako „nibiol") pochodzi już z 1268 roku. Inne, równie wczesne wersje zapisu nazwy to nubiola, względnie nebiolo. Szczep ten wspominał i chwalił włoski prawnik Pietro Crescenzi. W XV wieku statuty piemonckie przewidywały surowe kary za wycinanie krzewów tego szczepu. Wina wytwarzane z tej odmiany pozostawały dosyć nieznane aż do końca XVIII wieku. Właśnie wtedy angielscy kupcy zainteresowali się możliwymi alternatywami dla ciężkich do pozyskania z uwagi na ówczesne konflikty angielsko-francuskie win z Bordeaux. Problemy z transportem i dynamiczne wpadnięcie Piemontu w orbitę francuskich wpływów sprawiło, że wyścig o miejsce na angielskich stołach wygrały łatwo dostępne sherry i porto. Uprawa nebbiolo pogorszyła się w drugiej połowie XIX wieku z powodu inwazji filoksery. Po zrównoważeniu epidemii (poprzez wynalezienie szczepienia na odpornych podkładkach) zastępowano nebbiolo innymi szczepami. Była to głównie barbera.

Charakterystyka nebbiolo 

Owoce nebbiolo pokryte są cienką, ale mocną skórką, dość odporną na pleśń i szkodniki. Wydajność upraw jest zmienna, np. kiedy wiosenna pogoda nie sprzyja wzrostowi winorośli, produkcja jest znacznie mniejsza niż gdy wiosny są łagodne i suche. Z nebbiolo wytwarza się głównie wina jednoodmianowe, natomiast szczep ten posiada dużą ilość klonów, co wpływa na odmienność aromatów i kompozycję poszczególnych win. Bywa czasem mieszany z cabernet sauvignon lub barberą. Między piemonckimi producentami istnieje podział co do najlepszej metody winifikacji nebbiolo. Produkcja może odbywać się metodą tradycyjną albo nowoczesną. Pierwsza z nich polega głównie na długotrwałej fermentacji w niskiej temperaturze, ułatwiającej uwolnienie ogromnej ilości garbnika. Później stosuje się starzenie w dużych beczkach ze slawońskiego dębu, na tyle starych, aby nie posiadały już garbników dębowego drewna. Metoda nowoczesna tymczasem polega na szybkiej fermentacji i starzeniu w małych beczkach z francuskiego dębu (barriques). Dzięki nim wino nabiera posmaku dębiny i wzbogaca się w garbniki. Tradycyjne wina potrzebują znacznie dłuższego okresu (10 lub więcej lat), aby rozwinąć swój bukiet. Zawierają także wyższą zawartość garbników i są bardziej „długowieczne" niż wina nowoczesne. Te z kolei są bardziej owocowe, natomiast też czuć w nich dębinę i są wcześniej gotowe do spożycia.

Aromaty i smak nebbiolo 

Nebbiolo daje bardzo intensywne, taniczne, trwałe, mocne wina, nawet ostre, o wysokiej kwasowości. Z wiekiem dojrzewają, stając się niemalże aksamitne, nie tracąc przy tym swej gęstości i nabierając nieszablonowo złożonych zapachów. Charakterystyczne aromaty dla nebbiolo to nuty powideł śliwkowych, wiśni w likierze, jeżyn, czarnej porzeczki, czarnych jagód, a nawet aromat fiołków i róży z nutą dymu i skóry. Można wyczuć również czekoladę, rodzynki, zioła, anyż, lukrecja, trufle oraz ziemię. W początkowej fazie wina te są szczególnie garbnikowe i z dużą zawartością kwasu, z czasem ukazują całą swoją wyjątkową złożoność. Owocowy charakter młodego wina jest często zdominowany przez raczej długi (min. 24 – 36 miesięcy) okres dojrzewania w dębowych beczkach. Wina te niezwykle pasują do dziczyzny, twardych serów oraz wołowiny.

Regiony upraw odmiany nebbiolo 

Czołowym miejscem uprawy jest oczywiście Piemont. Szczep wchodzi w skład win produkowanych w apelacjach DOC i DOCG. Obecnie szczep uprawia się na około 3% powierzchni winnic Piemontu, czyli około 5000 ha. Można również spotkać nebbiolo w innych regionach Włoch. Niewielkie ilości uprawia się w Lombardii (apelacja DOC Valtellina) oraz Dolinie Aosty (apelacja DOC Carema). Szczep ten występuje również w Ameryce. Trafił do Stanów Zjednoczonych wraz z włoskimi imigrantami w XIX wieku, lecz został pokonany przez merlota i cabernet sauvignon. W obecnych czasach uprawiany jest w niewielkich ilościach w stanie Waszyngton i Dolinie Kalifornijskiej. Trwają również próby znalezienia odpowiednich terenów dla nebbiolo w Australii.

0
Jak współpracować z szefem?
Sangiovese – wyczuwalna kwasowość i wykwintny char...