Kerner – biały szczep zza zachodniej granicy

Czym jest kerner? 

Kerner to odmiana białych winogron uprawiana powszechnie w całych Niemczech. Została po raz pierwszy wyhodowana w Wirtembergii w 1929 roku przez skrzyżowanie rieslinga i trollingera (schiava grossa), a jej nazwa pochodzi od Justinusa Kernera, XIX-wiecznego niemieckiego poety i autora piosenek śpiewanych często podczas uczt i biesiad. Kerner jest stosowany w mieszankach (takich jak niesławny Liebfraumilch) i do produkcji win odmianowych, które zawierają nuty jabłka, gruszki i cytrusów, czasem z nutą pestki. 

Kerner jest odmianą dość późną, w naszych warunkach dojrzewa w pierwszej dekadzie października. W porównaniu z innymi odmianami vinifera odznacza się dość wysoką odpornością na niskie temperatury (do –21ºC), a dzięki późnemu rozpoczęciu wegetacji nie jest też wrażliwy na wiosenne przymrozki. Jego uprawa jest możliwa w cieplejszych regionach południowo-zachodniej Polski, w dobrze wybranych lokalizacjach. Wymaga dobrych stanowisk na zboczach, słonecznych i osłoniętych od wiatru. Kerner nie ma dużych wymagań glebowych, nie znosi tylko miejsc nadmiernie suchych ani też zbyt wilgotnych. Służą mu natomiast gleby lżejsze, przepuszczalne i przewiewne, umiarkowanie zasobne w wodę.

Znaczenie nazwy odmiany 

​Kerner jest jedyną odmianą winogron, o której wiemy, że pochodzi od słynnego autora piosenek wykonywanych podczas uczt i biesiad – wybitnego Justinusa Kernera („o nazwie Justinus, musi być wybitny!"). W 1929 roku winogrono zostało stworzone przez Augusta Herolda, hodowcę roślin, który postanowił umieścić rieslinga i schiavę na randce w ciemno. Kiedy ich kochane dziecko wykazało się talentem do pysznego wina, pan Herold postanowił nazwać je nazwiskiem Kernera. 

W 1969 roku odmianę autoryzowano do produkcji win jakościowych i wprowadzono do większych nasadzeń w Niemczech. Dziś zajmuje tam około 6 tys. hektarów (ok. 6% krajowych upraw).

Historia uprawy kernera 

W 2006 r. kerner był 8. najczęściej sadzoną odmianą w Niemczech o powierzchni 4004 ha (9890 akrów) i 3,9% całkowitej powierzchni winnic. Od połowy lat 90. popularność szczepu w Niemczech maleje, podobnie jak w przypadku wszystkich innych „nowych ras" białych odmian, takich jak müller-thurgau i bacchus. Niemieckie plantacje kernera osiągnęły swój szczyt około 1990 r., mając około 8000 hektarów (20 000 akrów) i 7,5% całkowitej powierzchni winnic w Niemczech. Przez jakiś czas około 1995 r. winorośl ta była trzecią najczęściej sadzoną odmianą w Niemczech po rieslingu i müller-thurgau. W 2012 kerner był szóstą pod względem rozpowszechnienia odmianą winorośli w Niemczech. Były nią obsadzone winnice na obszarze 3131 ha (3,1%). Szczep ten jednak traci na popularności: w 1995 był uprawiany na obszarze większym o 4145 ha. Do 1969 roku kerner nie był oficjalnie zatwierdzoną odmianą.

Opis aromatów szczepu 

Wino z tego szczepu porównywane jest do rieslingów i często opisywane jako jednoodmianowe. Ustępuje szlachetnością, ze względu na możliwe posmaki, rieslingowi za cenę niższych wymagań. Wyróżnia się delikatnym smakiem. Jest jedną z winorośli składowych popularnego wina Liebfrauenmilch. 

Kerner posiada winogrona średniej wielkości, dość zwarte, jagody średnie lub duże, zielono-żółte, bardzo słodkie o silnym muszkatowo-korzennym aromacie. Plonuje dobrze, dając regularne zbiory w granicach 10 do 15 ton owoców (70–100 hl wina) z hektara. W przeciętne lata owoce osiągają dojrzałość rzędu 10–12º potencjalnego alkoholu (170–200 g/l cukru), wystarczającą do uzyskania dobrej jakości win wytrawnych. W przypadku pogodnej jesieni i po przetrzymaniu owoców dłużej na krzewach możliwe jest otrzymanie win późnego zbioru. Kwasowość moszczu wynosi zwykle 8 do 12. 

Wino odznacza się dobrą budową, potrafi być eleganckie i szlachetne, a dzięki wysokiej kwasowości i ekstraktowi dobrze się starzeje. Aromatem przypomina rieslinga (zielone jabłka, morele, mandarynki, kwiat lipy) z lekkimi tonami muszkatu i świeżą cytrusową kwasowością. W zapachu i smaku często ujawnia też nuty mineralne. Posiada wyraźny bukiet odmian, często z odcieniem muskatu; świeże aromaty oferują smaczną mieszankę białych owoców mieszanych z nutami jabłka, grejpfruta i tropikalnego zapachu mango. 

Kerner występuje we wszystkich klasach jakości aż do Auslese. Można go znaleźć w postaci małych win (Schoppenwein), Spätlese i częściowo Sektów (z reguły wytrawne). Kolorystycznie kerner oscyluje między jasnożółtym i słomkowożółtym. Bukiet jest trochę bardziej aromatyczny niż w przypadku rieslinga, kwaskowaty i owocowy (gruszka, konfitura pomarańczowa, zielone jabłko, porzeczka, morela), czasami z lekką nutą gałki muszkatołowej.

Gdzie uprawiany jest kerner? 

Kerner w innych niż Niemcy krajach jest uprawiany na znacznie mniejszą skalę.

• W północnych Włoszech apelacja Alto Adige DOC obejmuje jednoszczepową podapelację dla wina z odmiany kerner, jednak uprawy w kraju zamykają się w 25 ha. 
• W Szwajcarii i Wielkiej Brytanii odmiana wykształca bardziej wyrazisty aromat niż w ojczyźnie. Uprawy w tych krajach nie przekraczają kilkunastu hektarów. 
• W Czechach (okolice Pragi) szczepem są obsadzone trudniejsze klimatycznie winnice. 
• W Belgii​ kerner jest wymieniany wśród odmian lepiej radzących sobie z tamtejszym klimatem.
• Duże nadzieje wiąże się z tą odmianą również w​ południowym Tyrolu (Alto Adige), gdzie w okolicach Brixen (Neustift/ Novacella) powstają z niej wina dużej klasy. 
• W ostatnich latach szczep ten pojawił się w eksperymentalnych nasadzeniach na Dolnym Śląsku i Podkarpaciu.​
  

Inne państwa, w których uprawia się szczep, to Kanada (Kolumbia Brytyjska), Południowa Afryka, Stany Zjednoczone (Kalifornia), Japonia i Szwajcaria. Wśród kilkudziesięciu nowych niemieckich selekcji, jakie wprowadzono do uprawy w ubiegłym półwieczu, kerner odniósł chyba największy sukces.