Home
Kekfrankos – bogaty w aromaty środkowoeuropejski szczep
Co to jest kekfrankos?
Jest to odmiana ciemnoskóra, które używana jest do czerwonego wina. Dojrzewa późno, wytwarzając czerwone wina, które najczęściej są bogate w garbniki i mogą mieć wyraźnie pikantny charakter. Jest to środkowoeuropejski szczep, który występuje także pod innymi nazwami takimi jak: kekfrankos, frankovka czy lemberger lub blaufrankisch. Szczególnie popularny jest w Austrii, Czechach czy na Węgrzech i Słowacji, dlatego można go określić jako poaustrowęgierski. Poza Europą występuje nawet w Wirtembergii na Bałkanach, we Włoszech czy nawet w USA. Jest sprzedawany jako wino jednoszczepowe, ale bywa także używany do tworzenia kupaży – najbardziej znany jest jako Egri Bikavér.
Historia powstania odmiany kekfrankos
Pierwszy udokumentowany blaufrankisch pojawił się w 1862 roku. Winogrono zostało włączone do wystawy winiarskiej w Wiedniu, czyli Austrii. Najprawdopodobniej winogrono jest znacznie starsze i możliwe, że istniało tak długo jak różnorodność synonimów frankisch. Sam ten termin pochodzi z Frankonii, czyli niemieckiego regionu winiarskiego, który obejmuje północno-zachodnią Bawarię, północno-wschodnie regiony Badenii-Wirtembergii wokół Heilbronn-Franken i części południowej Turyngii.
W tamtych czasach, czyli średniowieczu, wino było bardzo chwalone, a winogrona, które uważano za zdolne do produkcji, nazywano frankisch, tak, żeby odróżnić je od winogron, które były mniej cenione, czyli hunnic. Od tego czasu najprawdopodobniej aż do 1900 roku uprawiano blaufrankisch, a dokładnie – blue frankisch. Ampelografowie, mimo bliskiego związku winogron z Frankonią, uważają, że powstały one gdzieś w pasie ziemi rozciągającym się od Dalmacji przez Austrię i Węgry. Swoje przekonania opierają na synonimach pochodzących z tych obszarów, a także na dowodach DNA, które wskazywały, że stare węgierskie winogrono kekfrankos było w rzeczywistości blaufrankisch, a gouais blanc i inna nieznana odmiana winogron to odmiany macierzyste blaufrankisch. Pomimo tej francuskiej nazwy spekuluje się, że gouais blanc jest pochodzenia wschodnioeuropejskiego, a termin heunisch wywodzi się od Hunów. Gouais blanc został potwierdzony jako rodzicielska odmiana starego węgierskiego furmint, a ostatecznie miejsce pochodzenia jest nieznane. Synonimy lemberger i limberger pierwszy raz pojawiły się w literaturze pod koniec XIX wieku, a ich nazwy pochodzą rzekomo od austrowęgierskich miast Lemberg (Słowenia) i Limberg (Maissau) w dolnej Austrii. W 1875 roku Międzynarodowa Komisja Ampelograficzna w Colmar we Francji przyjęła blaufrankisch jako usankcjonowaną nazwę.
Charakterystyka odmiany
Szczep ten dojrzewa bardzo późno, ale jest wydajny i daje świeże, żywe wina, o dobrej kwasowości i bardzo dużej zawartości barwników, ale średniej ekstraktywności. Krzewy rosną bujnie, ale są wrażliwe na mączniaka. Wina są lekkie i owocowe, mają aromat świeżych malin, dojrzałych wiśni i śliwek z lekką nutą zielonej papryki i korzennych przypraw.
Na charakter odmiany duży wpływ mają warunki klimatyczne w miejscu uprawy. Dojrzewanie win jest stosunkowo szybkie, a winorośl bywa też mieszana z winami z innych odmian. Blaufrankisch jest jednak w najlepszym wydaniu szczepem odmianowym, które posiada potężną strukturę, skoncentrowaną zarówno w beczce, jak i piwniczce kolekcjonera. Bardzo chętnie wykorzystywany do uzyskiwania nowych krzyżówek takich jak zweigelt, czyli połączenie sankt laurenta i blaufrankischa. Wina produkowane są dość zróżnicowane stylistycznie i mogą być lekkie i kwasowe jednocześnie, przeznaczone tylko do lekkiej konsumpcji, jak i do trunków dużo bardziej poważnych, dojrzewających w beczkach, o mocnej, pełnej strukturze i miękkich taninach. W aromacie są wyczuwalne czerwone porzeczki, wiśnie oraz czarne jagody. W bardziej dojrzałych winach pojawiają się akcenty ziemiste.
Blaufrankisch bardzo dobrze zgrywa się z kuchnią typową dla naszego regionu i świetnie nadaje się do czerwonego mięsa z sosem, jarzynami i dodatkiem węglowodanów, dlatego też świetnie będzie pasować do gulaszu. Dobrze sprawdza się także w przypadku jagnięciny oraz grillowanego mięsa.
Uprawa winorośli kekfrankos
Winorośl uprawiana jest w całej Europie Środkowej, w tym Austrii, Czechach, a w szczególności na południowych Morawach, gdzie znana jest jako frankovka, w Niemczch, Słowacji, Chorwacji, Serbii jako frankovka, na Słowenii jako modra Frankija i we Włoszech jako frankonia. Na Węgrzech uprawiana jest w wielu regionach, takich jak Sopron, Villany, Szekszard i Eger, gdzie jest głównym składnikiem słynnej mieszanki wina czerwonego znanego jako Egir Bikaver, która zastąpiła wino Kadarka. Została nazwana „Pinot Noir of the East" ze względu na jej reputację w Europie Wschodniej. W Ameryce szczep uprawiany jest w Idaho, Pensywanii, stanie Waszyngton i regionie Finger Lakes w Nowym Jork. Dna wykazało, że blaufrankisch to krzyżówka gouais blanc i blaue zimmettraube.
Badania potwierdziły, że miejscem geograficznym tej odmiany jest Dolna Styria, czyli obecnie Styria Słoweńska. Nazwa lemberger przywędrowała do n w XIX wieku z Lemberg w Dolnej Styrii, a następnie w Austro-Węgrzech. Limberger z Dolnej Austrii pod koniec XIX wieku sprzedawano jako „nierafinowane winorośle limberg blaufrankisch".
Stan Waszyngton jest jednym z niewielu regionów winiarskich w Ameryce Północnej, gdzie mają duże znaczenie nasadzenia lembergera. Winogrona tego wina z Waszyngtonu rosną głównie w dolinie Yakima, ale również na półwyspie olimpijskim. Szczep uprawiany jest także w małych ilościach w Michigan, New Jersey, Idaho, Nowym Jorku, Kolorado, Ohio, Wirginii czy Kalifornii.
Które wina z kekfrankos można spróbować?
Wiemy już, skąd pochodzą, jaki dają smak wina i gdzie najczęściej są uprawiane, a tym bardziej pod jaką nazwą możemy je spotkać – teraz więc dobrze odpowiedzieć na pytanie, jakie wino kupić na wieczorne spotkanie ze znajomymi czy też samotne spędzanie wieczoru.
Jednym z polecanych jest Badacsonyi Kekfrankos, który kosztuje około 70 zł i który najlepiej podawać w temperaturze od 16 do 17°C. Jest to klasycznie wytrawne wino z dojrzałymi czarnymi jagodami i wiśniami z unikalnymi nutami kawy i tytoniu. Wyczuć możemy jeszcze grzyby i ściółkę leśną, na końcu zaś pojawia się lekka pikantność. Najlepiej podawać do drobiu, potraw z grzybami, gulaszu, czy też wołowiny i dziczyzny.
Kolejnym wartym zaproponowania trunkiem jest Egri Bikaver Reserve, który kosztuje około 150 zł i który najlepiej podawać w temperaturze od 17 do 18°C. Jest to prawdziwa bycza krew, czyli wielki węgierski kupaż. Ma głębokie nuty jeżynowe, śliwkowe i czekoladowe. Na podniebieniu można wyczuć drobną pikantność, tworzy bardzo dobrą równowagę z miłym charakterem. Najlepiej podawać go z pieczoną kaczką, białym mięsem, łagodnymi serami, czerwonym mięsem gotowanym, wędzonym łososiem i kurczakiem w potrawce.