Johanniter – odporna krzyżówka popularnych szczepów winnych

Wstępnie o szczepie johanniter

Szczep ten należy do tych mniej znanych. Johanniter to odmiana winorośli spokrewniona z rieslingiem, uzyskana z krzyżowania w 1968 roku. Jest to szczep niemieckiego pochodzenia zaliczany do hybryd międzygatunkowych, ale zarejestrowany w UE jako Vitis vinifera. Nazwę johanniter nadano na cześć byłego dyrektora Instytutu we Freiburgu, dr Johannesa Zimmermanna. Odmiana ta uprawiana jest między innymi w winnicach w Polsce. 

Charakterystyka odmiany 

Wzrost krzewów w tej odmianie jest umiarkowanie silny, plenność oceniana jest jako dobra. Odporność na choroby grzybowe jest wysoka, ale potrzebna jest podstawowa ochrona – mniej więcej 2 opryski. Wytrzymałość na mróz w granicach -25°C. 

Krzewy należy prowadzić w formie Guyota lub Casenave'a na pniu średniej wysokości. Obciążenie krzewów przy cięciu powinna wynosić między 6 a 8 pąków na m². Grona johannitera są średniej wielkości, średnio zwarte, lub zwarte, cylindryczne, często z bocznymi skrzydełkami. Jagody są zaś średniej wielkości, żółtozielone. Owoce dojrzewają w pierwszej dekadzie października, ale powinny być zbierane możliwie późno (przed spodziewanymi przymrozkami) w celu obniżenia kwasowości. 

Winorośl ta najlepiej rośnie w ciepłych rejonach o długim okresie wegetacyjnym. Pod jej uprawę najlepiej nadają się lessy, przepuszczalne gliny, a także gleby podgórskie. Winorośl źle rośnie i przemarza na terenach nizinnych i podmokłych. Warunkiem uzyskania wysokiej jakości wina jest dobra dojrzałość owoców, dlatego odmiana powinna być uprawiana na najlepszych stanowiskach. 

Szczep johannitera daje wino w typie rieslinga, o pełnym smaku z tonami zielonego jabłka, gruszki.

Czym są hybrydy w odmianach winogron? 

Hybrydy są to międzygatunkowe mieszańce, czyli odmiany, które powstały w wyniku krzyżówki winorośli właściwej (vitis vinifera) z przedstawicielami innych gatunków – np. winoroślą amurską (vitis amurensis) czy skalną (vitis rupestris) w wyniku świadomej ingerencji człowieka w celu otrzymania odmiany cechującej się poszukiwanymi właściwościami, takimi jak odporność na niskie temperatury czy podatność na różne choroby. 

W historię odmian hybrydowych bardzo istotnie wpisał się Instytut Ogrodnictwa i Uprawy Winorośli w Geisenheim – założony w 1872 roku ośrodek badawczy i akademicki, w którym przyszło na świat wiele odmian zarówno szlachetnych (np. muller thurgau, zweigelt), jak i hybrydowych. Na powierzchni 24 hektarów należących do Instytutu winnic uprawia się setki eksperymentalnych krzyżówek, klonów i mieszańców w poszukiwaniu tych najlepszych dla wymagających i zimnych regionów. Właśnie tutaj warto wspomnieć o omawianym johanniterze, który powstał na wskutek krzyżówki riesling x FR 589-54 x chasselas pinot gris x.

Gdzie znajdziemy w Polsce uprawy johannitera?​ 

Winnica Turnau

Trwające od 2010 roku nasadzenia oraz remont dziewiętnastowiecznego budynku gospodarczego pozwoliły na stworzenie nowoczesnej winnicy z własną przetwórnią. Winnica zlokalizowana jest w Baniewicach (woj. zachodniopomorskie), gdzie na 28 hektarach rosną takie odmiany jak solaris, johaniter, riesling, hibernal, seyval blanc, rondo, regent, cabernet i pinot noir.

Podkarpacie

Region, w którym winorośl uprawiano już w XI–XII wieku, obecnie może poszczycić się niemal 150 winnicami i tytułem winnego zagłębia kraju. To tutaj, między innymi dzięki wsparciu samorządów, szkoleniom branżowym oraz dotacjom, z roku na rok przybywa najwięcej gospodarstw winiarskich w kraju. Winnice, malowniczo położone na zboczach Pogórza Karpackiego czy w dolinach Wisłoki i Sanu, zlokalizowane są głównie w okolicach Jasła i Dębicy, a także Przemyśla i Jarosławia oraz Rzeszowa. Przyciągają amatorów wina między innymi doskonałymi trunkami produkowanymi z odpornych na trudne warunki pogodowe odmian mieszańcowych szczepów, takich jak leon millot, seyval blanc, maréchal foch,hibernal, johanniter, bianca, aurora i jutrzenka, a także regent, frontenac i cabernet dorsa. Na degustację warto wybrać się do jednej z ponad 30 pobliskich winnic, na przykład do Winnicy Wieczorków, Widoku Wojszyn, Pańskiej Góry, Solaris, Mai czy Małego Młynka.

Małopolska

Małopolska, która obecnie – obok Podkarpacia – uważana jest za centrum polskiego winiarstwa, może poszczycić się bogatą historią wytwarzania wina. Na dobrze nasłonecznionych zboczach Wawelu oraz klasztoru w Tyńcu odkryto najstarsze w kraju, pochodzące z przełomu X–XI wieku ślady upraw winorośli. Dziś w małopolskim regionie winiarskim, który obejmuje okolice Krakowa, Bochni i Tarnowa oraz Jurę Krakowsko-Częstochowską (a także zwyczajowo Sandomierszczyznę), funkcjonuje ponad 100 winnic. Większość z nich to niewielkie gospodarstwa produkujące szlachetne trunki na własny użytek. W tutejszym klimacie dobrze rosną odporne na mróz odmiany hybrydowe, na przykład johanniter, regent, hibernal, seyval blanc, cabernet cortis, rondo. Dla pasjonatów wina przygotowano w regionie między innymi Małopolski Szlak Winny i Szlak Jurajskich Winnic, a także wydarzenia takie jak Dni Otwartych Winnic, Międzynarodowy Festiwal Wina (Tuchovinifest) czy Wielkie Tarnowskie Dionizje. Gdzie spróbować małopolskich win? Warto przyjechać do tych winnic: Janowice, Srebrna Góra, Manru, Koniusza, Chronów, Chodorowa, Kresy czy Święty Spokój.