Grüner Veltliner

Grüner Veltliner austriacką sławą 

Szczep posiada rzesze konsumentów na całym świecie, charakterystyczny i rasowy aromat, flagowy produkt Austrii, szczep zajmujący ok 30 % powierzchni winnic z w tym kraju, białe wino, wyprzedawane w bardzo krótkim czasie. Flagowe w wiedeńskich heurigerach, czyli lokalnych barach gastronomicznych, oferujące młode i proste w smaku wina. Dawniej dużo mniej dostępne i w dużo większej cenie, obecnie można już znaleźć w granicach 50 złotych, mając przy tym możliwość wybrania spośród kilku rodzajów. 

Poznajmy go lepiej​ 

​Grüner Veltliner to biała odmian winogron, rosnąca w Austrii od wieków, dawniej bardziej regionalna, lokalny wyrób, mało zauważalny na światowym rynku. To co wydawać by się mogło bardzo zaszkodziło, a wbrew pozoru uratowało to austriackie wino była duża aferę, jaka wynikła gdy odkryto, że wina eksportowane na niemiecki rynek zawierały toksyczną substancję. Glikol etylenowy miał za zadanie polepszyć charakter i słodycz wina. Afera ta była jak strzelenie sobie w kolano, prawie pozbawiając Austrię miejsca na winiarskiej mapie świata. Austria dzięki temu doświadczeniu zaostrzyła przepisy winiarskie, mając aktualnie jedne z najbardziej surowych jeżeli chodzi o proces produkcji, selekcję klonów. Uważając, że mniejsza ilość plonów to lepsza jakość wina. Dzięki czemu obecnie to białe wino cechuje idealna klasa i smak.

Pochodzenie winorośli​ 

Grüner Veltliner to szczep, którego nazwa pochodzi od St. Georgen, wioski w Austrii i znalezionej w jej okolicach dzikiej odmiany winorośli. Powstała w wyniku naturalnej krzyżówki wraz z Traminer. Nazwa pod którą funkcjonował Gruner do lat 30 XX wieku brzmiała Grüner Muskateller. Często mylona jest ta odmiana z Roter Veltiner i Frühroter Veltliner i mi podobnie brzmiącej nazwy nie są to odmiany spokrewnione ze sobą. W niewielkich ilościach z szczepu tego produkowane są również wina musujące, jednak jest to niewielki odsetek ogólnej produkcji.

Charakterystyka​ szczepu

Cechą niezwykła dla Grüner Veltlinera jest zdolność do czerpania właściwości z gleb, na których się go uprawia. Idealne odwzorowania mikroklimatu w jakim występuje, wpływa na jego całkowitą odmienność i charakter wynikającą z różnych siedlisk często będących w niedalekiej od siebie odległości. Co najlepiej można zauważyć podczas degustacji porównawczej różnych win. Kiści tej odmiany są średniej lub dużej wielkości. Przypominają stożek, a owoce koloru zielonożółtego od którego zresztą pochodzi pierwszy człon nazwy („grun" to zielony), dają wino proste ale też pełne smaku i aromatu. Mimo że jest on łatwy w uprawie, zbyt duża ilość wody może spowodować choroby liści a jej zbyt mała ilość przyczyni się do powstania goryczy w owocach. Gleby, które lubi to lessowe i piaszczyste, nie ma też nic przeciwko glebom wapiennym czy glinianym.

Regiony upraw​ 

Ojczyzną tego białego wina jest z pewnością Austria. Dolna Austria to region, który został podzielony na osiem jego podregionów, z czego ponad połowa zajmuje pokrywa Grüner Veltliner. Weinviertel to największa apelacja występująca w tym regionie, cechująca się nową filozofią powstawania wina i kształtowania jego smaku. Wino to bowiem odznacza się pikantnością, wytrawnością, wyczuwalna jest w nim natka pietruszki, pokrzywa i wiele ziół a także owoców moreli, grejpfrutów czy brzoskwiń. Dojrzewając na tamtejszych glinach, staje się wyraźnym i pikantnym w smaku winem. Innymi podregionami z tego regionu są m.in. Wachau, Kremstal czy Kampta. Wina te są kwasowe, pojawiają się też nuty korzenne m.in. zielony pieprz i warzywne takie jak ogórek, rzodkiew czy koper. Zbalansowane, owocowe wina spotkamy też Traisental. Są też inne regiony tego szczepu, w których Gruner Veltliner występuje rzadziej i jest to np. w Burgenland, w który znajdują się dwa podregiony Neusiedlersee DAC i Leithaberg DAC. Region winiarski w Austrii, który jest najbardziej wysunięty na południe z wszystkich obecnych w tym kraju to Steiermark.

Kraje inne od Austrii​ 

Szczep ten uprawiany jest aż w 95% w Austrii. Spotkać go możemy też w innych krajach i są to m.in. Włochy, Słowacja, Czechy, Australia, Węgry, Nowa Zelandia czy Stany Zjednoczone. W zależności od winiarza, regionu, rocznika, winno to jest niezmienne w swojej strukturze, delikatna gorzkość, pikantność pieprzu, trawiaste nuty a także smak melona, brzoskwini, nektarynki, ananasa jabłka czy grejpfruta zawarte w butelce definiują to białe wino. Z szczepu tego spotkać też można wina dużo słodsze, austriackie są to na eiswein bądź beerenauslese.

Z czym podawać wina z Grüner Veltliner​?​ 

Wino wszechstronne, elastyczne i otwarte na wiele kuchni świata. Pełniejszy w smaku idealnie sprawdzi się do potraw kuchni azjatyckiej, w tradycyjnej kuchni podkreśli bogactwo regionalnych dań, świetny także do lekkich przekąsek czy owoców morza. Daniom prostym doda kunsztu swoją wyrafinowaną strukturą. Wino to bardzo lubi towarzystwo warzyw. Podawany z zielonymi szparagami, cukinią, kapustą czy porem stworzy oszałamiającą parę na np. letnim spotkaniu w ogrodzie w gronie przyjaciółek bądź jako przystawka w ekskluzywnej, szanującej się restauracji wielu krajów. Polecane przez wielu sommelierów do dań prostych w smaku, ale zachwycających swą różnością struktur i aromatów. Przykładem takich dań może być np. połączenie pieczonych szparagów, szynka i jajko w koszulce, dobre z nim jest także zielone curry z krewetkami a nawet klasyczny schabowy kotlet z świeżą sałatką z gruszką, melonem i sokiem z cytrusów.

Wino lodowe na bazie Grunera​ 

Z szczepu tego poza klasycznymi wytrawnymi winami produkuje się też wina lodowe. Proces powstawania takiego wina wymaga zaangażowania, dokładności i precyzji. Aby owoce nadawały się do tego typu wina, grona muszą być z bardzo późnego zbioru, ich skórkę nie może pokrywać pleśń, muszą być zdrowe aby były w stanie utrzymać wodę kiścicach. Temperatura musi być poniżej zera ale nie więcej niż 7 stopni, a poziom cukru odpowiednio duży aby rozpocząć zbiór. Pod osłona nocy, kiedy temperatura jest odpowiednia, winiarze często z gronem najbliższych znajomych bądź pracowników, muszą szybko je zebrać, wycisnąć na prasie tak aby lód pękł i zebranie soku z środka groń. Dzięki takim czynnościom otrzymuje się wina kwasowe, charakteryzujące się dużą świeżością oraz charakterem szczepu, z którego pochodzi. Wyczuwalne będą cytryny, ananasy, mirabelki, dojrzałe jabłka, a także skórka z cytryny, pieprz czy nawet miód.

Przykładowe wina warte uwagi​ 

1. Allram Grüner Veltliner Lösskindel 2013 to wino z Austrii pełne dojrzałych owoców. Kwasowe, wyczuwalnym melonem czy jego konfitury nie należy do grona tych najbardziej kwasowych dlatego osoby lubiące nieco lżejsze trunki pokochają to wino. Koszt takiego wina to ok 80 zł.

2. Jurtschitsch Grüner Veltliner Dechant 2013 wino to jest kwasowe, mineralne a przy tym bardzo aromatyczne, pełne soczystych owoców. Kosztuje nieco ponad 100 złotych, zachwycając swym przejrzystym stylem, i bogactwem nie zmącone przez ilość alkoholu. Do dania na bazie makaronu będzie idealne. Podkręci jego smak a końcowy efekt posiłku w jego towarzystwie będzie zupełnie inny, lepszy.

3. Schloss Gobelsburg Grüner Veltliner Lamm 2013 najdroższe z całej trójki, nabyć go można za ok 170 złotych. Przepełnione smakiem dojrzałych jabłek, pieprzowymi nutami i słodkim mlekiem. Charakteryzuje go soczyste, złożone wykończenie. Idealne do tradycyjnego, niedzielnego obiadu.