Sardynia

Sardynia i wina 

To włoska wyspa podkreślająca swoją odmienność kulturową, położona 150 mil od zachodniego wybrzeża Włoch. Druga największa wyspa na Morzu Śródziemnym po Sycylii ze stolicą w Cagliari. Mówi się, że wino jest jednym z największych skarbów Sardynii, a nic w tym dziwnego bo uprawiano je jeszcze przed przybyciem Rzymian. Dziś Sardynia jest jednym z najstarszych winiarskich regionów Włoch. Sardynia nie zawsze była włoska, podbijana była między innymi przez Rzymian, Austrię, czy też Aragonię. Liczne konflikty miały negatywny wpływ na gospodarkę tamtejszego regionu lecz winnice przetrwały i z powodzeniem funkcjonują do dzisiaj. Mówi się, że Sardynia pochłonęła techniki winiarskie i metodę upraw z takich krajów jak Francja, Hiszpania i pozostała część Włoch. Sam obszar wydaje się być stworzony do uprawy winogron, idealne słońce, wiatr, pobliskie morze które reguluje temperaturę. Na wyspie występują winnice światowej klasy, takie jak: Cannonau, Vermentino, Carignano. Inne są mniej znane: jak Monica, Bovale, Nasco, Girò, Nuragus. Jak udowodnili naukowcy wino z Sardynii jest najstarszym na świecie. Najsłynniejszym sardyńskim winem jest bez wątpienia doskonałe białe Vermentino di Gallura. Teren uprawny jest bardzo górzysty co oznacza, że Sardynia ma najniższą produkcję wina na hektar dowolnego włoskiego regionu winnego. Specjalnością tamtejszych winnic są odmiany winogron z Francji oraz Hiszpanii takich jak: Grenache, Carignan, Cabernet Sauvignon i Bobal. Zdecydowana większość win w Sardynii to wina białe ze szczepu vermentino w wersji podstawowej lub superiore, a także musujące w obu odmianach: frizzante i spumante oraz słodkie lub słodkawe, czyli vendemmia tardiva (późny zbiór) i passito.  

Historia wina na Sardynii 

Winiarstwo Sardyńskie dzieli się na okresy: nuragiczny, rzymski, bizantyjski, sądowy oraz współczesny. Pierwszy okres oznacza odkrycie, że Sardyńczycy uprawiali winorośl i produkowali wino już w erze nuragijskiej, a Cannou jest jednym z najstarszych win Morza Śródziemnego. Druga nazwa okresu pochodzi od wina Vernaccia, które zdaje się pochodzić od łacińskiego wina Vernacula, o którym pisali już rzymscy historycy. Okres bizantyjski jest okresem po inwazjach Wandali, gdy Bizantyjczycy wprowadzili na wyspę nowe winorośle i wznowili uprawę winorośli, sadząc nowe winnice w pobliżu klasztorów. Okres sądowy jest to czas po średniowieczu kiedy to uprawa winorośli w Sardynii przeżywała intensywny rozwój. Okres współczesny, inaczej powojenny, w którym uprawa winorośli kwitła, jednak została ograniczona do konsumpcji lokalnej. Ogromny wzrost, a w konsekwencji rozprzestrzenianie się wina za wyspę wynikał z zaangażowania ważnej prywatnej firmy Sella e Mosca, której założyciele pochodzili z Piemontu. Obecnie przykładem doskonałości Prowincja Ogliastra, żyzne gleby pochodzenia granitowego nasłonecznione i przewietrzane przez pobliskie morze, które kąpie środkowo-wschodnie wybrzeże Sardynii. To tutaj uprawiane są Cannonau, Monica i Pascale, do produkcji doskonałych win z Sardynii. Na tym terytorium rodzą się wina, które mogą pochwalić się prestiżowymi nominałami, takimi jak „Cannonau di Sardegna DOC", „I.G.T. Isola dei Nuraghi" i „I.G.T. Ogliastra".

Sardynia – niemal osobne państwo​ 

Skąd taki śmiały wniosek? Mówi się, że Sardynia mogłaby zostać osobnym krajem, dlaczego? Ma osobny język, kulturę, mentalność, historie i zwyczaje. Najprawdopodobniej dzięki temu właśnie tamtejsze wino jest tak wyjątkowe. Jak wspomniałem ogromny wpływ na wino w Sardynii miały związki z półwyspem apenińskim i iberyjskim. Do dzisiaj na wyspie mało jest eksperymentatorów górują wielkie spółdzielnie. Powstaje tam niemal tyle samo win białych (46%), co czerwonych i różowych (54%).

Sardyńskie białe wino 

Pierwsze o czym powinniśmy pomyśleć to Vermentino, ale to również Malvasia i Moscato, a z odmian lokalnych warto wymienić wina Torbato, które produkowane jest w rejonach Alghero oraz Nasco, które potrafi dać bardzo ciekawe wina deserowe, oraz jego sąsiada z południa, Nuragusa, słynącego ze świeżych, nieskomplikowanych win do picia za młodu.

Sardyńskie czerwone wino 

Jeśli przy winie białym myślimy o Vermentino tak przy odmianie czerwonej bez zawahania najważniejszą czerwoną odmianą jest Cannonau. Odmiana ta bardzo popularna jest w Hiszpanii i Francji, Włosi jednak spekulują że swoje korzenie może mieć w Sardynii. Nie mniejsze efekty daje Carignano, które produkowane jest na południowym zachodzie wyspy i doczekało własnej, cenionej apelacji – Carignano del Sulcis. Odmiana, która jako Carignan nie cieszy się we Francji największą estymą, tutaj, w rękach niektórych producentów, daje fantastyczne efekty.

Wyjątkowe odmiany z Sardynii 

Każdy turysta po zwiedzeniu olbrzymich jaskiń znajdujących się na wyspie, po zobaczeniu stolicy Cagliari i przemierzeniu wyspy wzdłuż i wszerz powinien się udać do lokalnych winnic. Wina z lokalnych szczepów są obowiązkowym elementem posiłków. Sardyńskie restauracje wypełniają ofertę win tymi lokalnymi niemal w stu procentach lub w przeważającej ilości. Jest to spowodowane dumą z produkowanych win i promowaniem ich z autentycznym oddaniem. Bez wątpienia, jak wspomniałem wyżej rządzi niepowtarzalne Vermentino di Gallura, ale ze szczepów białych mamy również Nuragus, i Malvasia di Sardegna. Wśród czerwonych znajdziemy spokrewnione z grenache cannonau, carignano pochodzące z południa Europy oraz odmianę monica.

Najbardziej znane i godne uwagi DOC Sardynii  

Cannonau di Sardegna – Wino czerwone ze szczepu cannonau. Wino jest produkowane na wschodzie i południu wyspy. Powstają tu wina czerwone, także typu classico i riserva, oraz passito i liquoroso. Z cannonau robi się także wina różowe.

Vermentino di Sardegna – Apelcacja dla vementino, które robi się na całej wyspie. Wino jakie powstaje jest świeże pasujące do każdej kuchni z owocami morza na czele. Powstaje tu wiele win, prostych i przyjemnych w odbiorze.

Vernaccia di Oristano – Wino tu produkowane ma złoto bursztynowy kolor o migdałowym posmaku. Produkowane na zachodniej Sardynii wokół miasteczka Oristano w prowincji Cagliari.

DOCG: Vermentino di Gallura

DOC Sardynii: Alghero, Arborea, Cagliari, Campidano di Terralba o Terralba, Carignano del Sulcis, Girò di Cagliari, Malvasia di Bosa, Malvasia di Cagliari, Mandrolisai, Monica di Cagliari, Monica di Sardegna, Moscato di Cagliari, Moscato di Sardegna, Moscato di Sorso-Sennori, Nasco di Cagliari, Nuragus di Cagliari, Sardegna Semidano.

IGT: Barbagia, Colli del Limbara, Isola dei Nuraghi, Marmilla, Nurra lub Nurra Algherese, Ogliastra, Parteolla, Planargia, Provincia di Nuoro lub Nuoro, Romangia, Sibiola, Tharros, Trexenta, Valle del Tirso, Valli di Porto Pino.

Smak Sardyńskiego wina 

Białe wino, niebeczkowane, z reguły orzeźwiające i aromatyczne. W słynnym Vermentino możemy wyczuć nuty jabłka, ziół, cytrusów, kwiatów, wyczuwalny jest również słonawy akcent. Czerwone natomiast prezentują aromaty malin, jeżyn jagód czy też śliwek, czereśni i goździków. W przypadku najlepszych win południowa wybujałość jest doskonale zrównoważona kwasowością, a beczka użyta z głową.