Rumunia

Ogólnie o Rumunii 

​Rumunia to duży europejski kraj winiarski o bogatych tradycjach historycznych i kulturowych, z których wiele jest bezpośrednio związanych z tym cudownym napojem. Obecnie kraj buduje swoją przyszłość w zgodzie z przyszłością Unii Europejskiej i przechodzi duże zmiany, aspirując tym samym do stania się cenionym członkiem światowej wspólnoty winiarskiej jako producent wysokiej jakości win gatunkowych. Rumunia jest jednym z największych na świecie producentów wina i piątym wśród europejskich krajów winiarskich, zaraz po Włoszech, Francji, Hiszpanii i Niemczech.

Historia winiarstwa rumuńskiego 

Początki historii upraw winorośli w tej części świata sięgają co najmniej 4000 lat wstecz. Według legend sam Dionizos, bóg wina, urodził się w Tracji, a więc na terenie dzisiejszej Rumunii. Rumunia lub Dacja, jak znali ją Rzymianie, posiada ugruntowaną kulturę winiarską. Sława oraz obfitość pożywienia i win Dacian były tak powszechnie znane i kuszące, że aby położyć kres regularnym najazdom ludów migrujących, król Burebista (I w. p.n.e.) nakazał zniszczenie wszystkich winnic, tak jak zasugerował mu wysoki kapłan Deceneu. Jednak monety wyemitowane przez Rzymian po podbiciu Dacii (106 n.e.) przedstawiają na ich awersie kobietę, której dwoje dzieci ofiarują winogrona, symbol głównych bogactw regionu i zarazem dowód, że nie wszystkie winnice na tamtych terenach zostały zniszczone.

W późniejszych czasach rumuńska uprawa winorośli napotkała kilka etapów mających szczególny wpływ na przemysł winiarski w tym kraju. XIX wiek, aż do wybuchu I Wojny Światowej, charakteryzował się bliskimi kontaktami z Francją. W sektorze winiarskim powiązania te okazały się bardzo pomocne dzięki poradom francuskich winiarzy i rozszerzonej praktycznej pomocy po ostatnich dwóch dekadach XIX wieku, kiedy w uprawy na terenie Rumunii uderzyła filoksera. W rezultacie większość ponownych sadzeń przeprowadzono przy użyciu „francuskich" odmian winorośli takich jak: Pinot Noir, Merlot, Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc, Chardonnay. Natomiast okres międzywojenny charakteryzował się bliższymi powiązaniami z Niemcami i Austrią, kiedy do Rumunii wprowadzono „spritzer" czyli wino zmieszane z gazowaną wodą mineralną.

Podczas rządów komunistycznych w Rumunii (1948–1989) rozwinęły się trzy różne typy organizacji produkujących wino: instytuty badawcze, posiadłości winiarskie i winnice spółdzielcze powiązane z winnicami państwowymi. Nacisk położono wtedy na ilość, a nie na jakość. Niemniej jednak rumuńskie wina zdobywały wiele ważnych nagród na międzynarodowych konkursach. Liberalizacja gospodarki po 1989 roku doprowadziła do szeregu dużych zmian w rumuńskim przemyśle winiarskim. Winnice spółdzielcze wróciły do swoich prywatnych właścicieli, państwowe winnice i posiadłości winiarskie są w dużej mierze prywatyzowane, a instytuty badawcze starają się obecnie na nowo zdefiniować swoją kluczową rolę w sektorze winiarskim.

Warunki klimatyczne, lokalizacja i gleba 

Choć bardzo różnorodna klimatycznie, Rumunia leży na tej samej szerokości geograficznej co Francja. Cechy geograficzne, które również łagodzą klimat kontynentalny kraju, to Morze Czarne, Dunaj i wysokość Karpat. Pasmo górskie zajmuje prawie połowę obszaru kraju, wznosząc się do około 2500 metrów i otaczając płaskowyż Transylwanii, położony na wysokości około 400 metrów nad poziomem morza. Na południu Dunaj przepływa przez piaszczystą równinę, skręcając na północ w kierunku jego delty i izolując prowincję Dobrogea wraz z otwarciem na Morze Czarne. Klimat kontynentalny, z gorącymi latami i mroźnymi zimami, łagodzony przez czynniki lokalne, takie jak wspomniane wcześniej, gleby, kamieniste i dobrze osuszone wokół Karpat, ale bardziej aluwialne i piaszczyste w strefie przybrzeżnej oraz ekspozycja na światło słoneczne i „ciepło" Rumunii to kluczowe czynniki decydujące o jakości win produkowanych w tym kraju.

Obszar winnic​ 

Całkowita powierzchnia uprawy winorośli wynosiła w 2002 r. 242,700 ha, co stanowi 1,7% ogólnej powierzchni gruntów ornych w Rumunii. Udział sektora winiarskiego wynosi ponad 7% w całkowitej produkcji roślinnej i około 4% w całkowitej produkcji rolnej. Wino plasuje się na trzecim miejscu wśród eksportowanych produktów rolno-spożywczych. Obszary winnic przeznaczone do produkcji winogron są rozproszone na terenie całego kraju i różnią się od siebie warunkami klimatycznymi (tj. o 4-5 tygodni wcześniejszymi zbiorami na południu dla tej samej odmiany winorośli), jak również geologicznymi (tj. różnicami wynikającymi z wysokości, pozycji, nachylenia, ekspozycji na słońce, obecności rzek lub jezior itp.), które w całości wchodzą w zakres pojęcia „terroir".

Odmiany szczepów winnych​ 

W skład zagranicznych odmian pochodzenia zachodnioeuropejskiego, o dobrze znanych właściwościach enologicznych, które zostały z powodzeniem zaadaptowane do warunków uprawy winorośli panujących w Rumunii, wchodzą:

- Merlot, Cabernet Sauvignon, Pinot Noir jako odmiany czerwone

- Chardonnay, Sauvignon Blanc, Pinot Gris, Italian Riesling, Traminer, Aligote i Muscat Ottonel, jako białe

Należy wspomnieć również o kilku cennych rodzimych odmianach rumuńskich, do których należą:

- Babeasca i Feteasca Neagra jako czerwone szczepy

- Feteasca Regala, Francusa, Grasa, Galbena, Busuioaca i Tamaioasa należące do białych odmian

Kompozycja odmianowa rumuńskich winnic jest bardzo zróżnicowana i daje przemysłowi winiarskiemu szansę na produkcję szerokiej gamy win gatunkowych. Według specjalistów winiarskich Rumunia może zaoferować do 402 różnych rodzajów wina, w tym 11 rodzajów do bieżącej konsumpcji, 42 rodzaje tak zwanych win Superior (VS) i 349 rodzajów win o kontrolowanej nazwie pochodzenia (DOC).

Regiony winiarskie Rumunii 

Crişana-Maramureş (Kriszana i Marmarosz) – to regiony umiejscowione na północnym zachodzie i zachodzie Rumunii, graniczące bezpośrednio z Węgrami i Ukrainą. Kriszana jest znana głównie z win czerwonych z odmiany Kadarka, Cabernet Sauvignon, Merlot i Pinot Noir, podczas gdy na północy w Marmarosz uprawia się w głównej mierze białe gatunki. Białe wina z północy doskonale nadają się do produkcji rumuńskiej brandy.

Poza wyżej wymienionymi odmianami uprawia się w tym regionie również następujące gatunki winorośli: Riesling włoski, Burgund Mare, Fetească Regala, Furmint, Muskat Ottonel, Mustoasa de Măderat oraz Fetească Alba.

Do głównych okręgów winiarskich Marmarosz i Kriszany należą: Diosig, Săcuieni, Sâniob, Sanislău, Valea lui Mihai, Silvania, Miniş i Măderat.

Banat – to mały region znajdujący się w południowo-zachodniej części Rumunii, na południe od Crişana. Dominują w nim gliniaste gleby i uprawiane są na nich głównie czerwone odmiany winogron.

Najważniejsze szczepy to: Cabernet Sauvignon, Pinot Noir, Burgund Mare, Merlot, Cadarcă; Fetească Regală, Muskat Ottonel, Riesling włoski, Sauvignon.

Obecnie najbardziej znane ośrodki winiarskie w Banat to: Moldova Nouă, Tirol, Silagiu, Recaş i Teremia.

Transylvania (Transylwania, czyli Siedmiogród) – to duży i dynamicznie rozwijający się region leżący w centrum (nieco na północ) kraju. Większość winnic leży na płaskowyżu otoczonym z każdej strony górami. Przed II wojną światową, wielu mieszkańców Transylwanii posiadało własną winnicę, jednak po wojnie cała własność została skonfiskowana, a funkcjonowanie prywatnych winnic było niemożliwe. Wówczas winiarstwo rumuńskie trwało w fazie upadku aż do 1989 roku, czyli upadku komunizmu.

Główne szczepy Transylwanii to: Fetească Albă, Fetească Regală, Muscat Ottonel, Pinot Gris, Sauvignon Blanc, Traminer, Riesling włoski, Neuburger, Riesling reński.

Czołowe okręgi uprawy winorośli w Transylwanii to: Târnave (Blaj, Jidvei, Medias, Târnaveni, Zagar, Valea Nirajului), Alba (Alba Iulia, Ighiu), Sebeş-Apold, Aiud (Aiud, Turda, Triteni), Lechinţa (Lechinta, Traca, Bistrita, Batos).

Muntenia/Oltenia (Wołoszczyzna) – to region zajmujący całe południe Rumunii, posiadający największą powierzchnię winnic spośród wszystkich regionów kraju. Poszczególne okręgi regionu różnią się od siebie zarówno glebami, położeniem, jak i swoistym mikroklimatem wynikającym z wpływu rzek. Północno-wschodni podregion Dealu Mare to miejsce, gdzie najlepiej udają się wina czerwone z Fetească Neagră. Ale w Pietroasele – na wschodzie Dealu Mare na wapiennych i kamienistych glebach świetnie wychodzą słodkie białe wina z Tămâioasă i Grasă. Na zachodzie w Ştefăneşti produkuje się wytrawne, owocowe i lekkie białe wina z Rieslinga włoskiego, Sauvignon i Fetească Regală. Sâmburesti i Dragasani dalej na zachód uważa się za jedne z lepszych obszarów produkcji win czerwonych z Fetească Neagră i Cabernet Sauvignon. Segarcea leżąca na południe od Craiova jest regionem szczególnie znanym z Cabernet Sauvignon. Na zachodnim krańcu Wołoszczyzny produkuje się doskonałe czerwone wina z Pinot Noir, Merlot, Cabernet Sauvignon i Fetească Neagră.

Najważniejsze szczepy to: Fetească Neagră, Cabernet Sauvignon, Merlot, Sauvignon Blanc, Fetească Alba, Pinot Noir, Fetească Regală, Riesling włoski, Pinot Gris, Muscat Ottonel, Zweigelt, Tămâioasă Românească, Chardonnay, Aligoté, Burgund Mare.

Główne ośrodki produkcji wina w Wołoszczyźnie: Dealu Mare, Dealurile Severinului, Ştefăneşti-Arges, Dealurile Craiovei, Dealurile Buzăului, Plaiurile Drâncei, Dragasani, Sâmburesti, Sadova-Corabia, Calafat, Podgoria Dacilor.

Moldova (Mołdawia) – to region leżący na wschodzie Rumunii, graniczący z Republiką Mołdawii. Jest prawdopodobnie najbardziej znanym rumuńskim regionem, ze względu na wiele rdzennych odmian, które się w nim uprawia. Uprawa winorośli w Mołdawii pokrywa 1/3 powierzchni, a produkowane wina stanowią 40% całej rumuńskiej produkcji. Duża część to wina stołowe produkowane masowo, niezbyt wysokiej jakości.

Najważniejsze szczepy Mołdawii to: Fetească Albă, Frâncusă, Grasă de Cotnari, Tămâioasă Românească, Muscat Ottonel, Chardonay, Pinot Gris, Sauvignon, Fetească Regala, Fetească Neagră, Babeasca Neagră, Aligoté, Busuioacă de Bohotin, Zghiara de Husi, Riesling włoski, Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Alicante Bouschet, Oporto, Zweigelt, Sarba, Galbenă de Odobeşti, Plavaie.

Najważniejsze okręgi to: Cotnari, Iaşi, Huşi, Colinele Tutovei, Dealul Bujorului, Nicoreşti, Iveşti, Covurlui, Zeletin, Panciului, Odobeşti, Coteşti.

Dobrogea (Dobrudża) – to region winiarski leżący na wybrzeżu Morza Czarnego, gdzie dominują gleby kredowe i piaszczyste, a klimat jest łagodniejszy ze względu na wpływ morza.

Główne szczepy uprawiane w tym regionie to: Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Pinot Gris, Pinot Noir, Columna, Merlot, Muskat Ottonel, Riesling włoski, Sauvignon, Neagră Fetească, Regală Fetească, Aligoté, Babeasca Neagră.

Najważniejszym i najbardziej znanym okręgiem w Dobrudży jest Murfatlar. Tak jak w Cotnari i Pietroasele, tutaj również świetnie udają się słodkie wina robione z gron dotkniętych botrytis. Z dużym powodzeniem uprawia się tu Chardonnay i Pinot Gris zarówno w wersji wytrawnej, lekko wytrawnej i słodkiej. Doskonałe wina dają również szczepy Tămâioasă Românească i Muscat Ottonel. W Ovidiu z Muscata robi się wyjątkową specjalność regionu, czyli Lacrima lui Ovidiu, wino o ciemnym, herbacianym kolorze, słodkie, delikatnie miodowe, czasem tytoniowe, o aromacie suszonych moreli. Czerwone wina robi się tu głównie z Pinot Noir, Cabernet Sauvignon i Merlot. W Sarica-Niculiţel, regionie leżącym na północy Dobrudży niedaleko delty Dunaju, małe winnice produkują zarówno wina czerwone, jak i białe. W rejonie Babadag i Istria produkuje się przede wszystkim wina czerwone.