Garnacha (Grenache) – hiszpańskie źródło wykwintnych win

Co to jest garnacha? 

Garnacha to szczep winny charakteryzujący się czerwoną odmianą winogron. Znany jest głównie z tego, że zajmuje czwarte miejsce na świecie pod względem wielkości upraw, gdyż około 240 000 hektarów. Ze względu na to, że uprawia się go w wielu krajach, spotykany jest pod różnymi nazwami. Z tego szczepu wytwarza się jedne z najsmaczniejszych i najdroższych win na świecie. 

Skąd przybywa garnacha?

Garnacha swoje początki najprawdopodobniej ma w północnej Hiszpanii, a konkretnie w regionie Aragonii. Przypuszcza się, że stamtąd winorośl rozprzestrzeniła się dalej: m.in. do Katalonii i innych miejsc należących wtedy do Aragonii – Sardynii, Roussilon. Następnie garnacha pojawiła się w południowo-zachodniej Europie – Pirenejach, które obecnie tworzą naturalną granicę między Hiszpanią i Francją. Kolejnym miejscem, gdzie pojawiła się winorośl, były okolice Rodanu Południowego – Nawarry, Katalonii.

Garnacha, kiedy pojawiła się w Australii, czyli w XVIII wieku, była jednym z najczęściej uprawianych szczepów na ciemne i różowe wino. Przyczyniło się to do dużego rozwoju przmysłu winiarskiego w tym miejscu. 

Istnieje wiele nazw tego szczepu, które charakterystyczne są dla danego regionu, w którym występują. We Francji używa się nazwy grenache noire, a w Hiszpanii po prostu garnacha. Z kolei w rejonie Sardynii cannonau, a w Katalonii garnatxa. W Toskanii szczep występuje często pod nazwą alicante, a na Sycylii i Kalabrii guarnaccia. Ze względu na popularność szczepu istnieje jeszcze kilkadziesiąt synonimów określających tą winorośl, m.in.: alicante grenache, alicantina, aragonais, aragonés, cannonao, cannono, carignane rousse, oussillon, roussillon tinto, rouvaillard, sans pareil, santa maria de alcantara, tinta, tinta menuda, tinto, tinto de navalcarnero, tintore di spagna.

Uprawy winorośli garnacha 

Garnacha ma dobrą tolerancję na wiatr, co jest ważne zwłaszcza w rejonach Rodanu i Aragonii. Ponadto doskonale radzi sobie z suchym, ciepłym i wietrznym klimatem w okolicach Morza Śródziemnego. Pąki winorośli, aby w pełni dojrzeć, potrzebują długiego okresu wegetacyjnego. Długi proces dojrzewania winogron pozwala osiągnąć wysoki poziom otrzymywanych win. Szczep podatny jest jednak na wiele chorób, zwłaszcza na zgniliznę kiści i mączniaka rzekomego. Grenache doskonale uprawia się na glebach suchych i gorących, które są dobrze osuszone, ale również bez większych problemów odnajduje się na wszystkich rodzajach ziemi. Mocny „baldachim" tej odmiany winogron uniemożliwia zbiory za pomocą mechanicznych kombajnów, przez co uprawa winorośli pochłania sporo czasu. 

Uprawa garnacha – Hiszpania:

Zaraz po bobalu i tempranillo garnacha jest najczęściej uprawianą odmianą winorośli o czerwonych owocach w Hiszpanii. Plantacje znajdują się głównie we wschodniej i północnej części kraju, te regiony winiarskie to m.in.: Bierzo, Calatayud, Campo de Borja, Cariñena, Costers del Segre, La Mancha, Nawarra, Ampurdán-Costa Brava. Garnacha jest kluczowym składnikiem prestiżowych win Priorat. W Hiszpanii plantacje obejmują obszar około 170 000 akrów.

Uprawa Garnacha – Francja:

Garnacha obecnie najczęściej uprawiany jest w rejonie Langwedocji-Roussillon. Często mieszany jest on ze szczepami carignan, cinsaut, syrah i mourvèdre, tworząc wykwintne wina. Winorośl ma również duże nasadzenia w departamencie Drôme, a także w rejonie Châteauneuf-du-Pape i Gigondas. Liczne plantacje znajdują się też w okolicy Prowansji. Łącznie uprawy we Francji zajmują obszar 250 000 akrów.

Uprawa Garnacha – Włochy:

We Włoszech, jak już wyżej wspomniano, ta winorośl występuje pod nazwą cannonau, a regionem, gdzie uprawia się go intensywnie, jest Sardynia. Z tego szczepu produkuje się tam głęboko barwione czerwone wina mające około 15% alkoholu. Grenache uprawia się również w innych regionach Włoch, pod nazwami alicante, tocai rosso, granaccia, vernaccia nera. Łącznie plantacje obejmują tam obszar 55 300 akrów. 

Inne regiony, gdzie uprawiany jest szczep:

Grenache to winorośl, która uprawiana jest w każdym kraju, który ma na swoim terenie plantacje winiarskie. Inne kraje, gdzie występują ta winorośl, to Izrael, Grecja, Chile, Republika Południowej Afryki, Argentyna i Stany Zjednoczone. W Australii w roku 2006 obsadzone było 2011 ha, w samej Kalifornii – 2784 ha. W Stanach Zjednoczonych plantacje obejmują obszar 10 000 akrów.

Opis aromatów i smaku win z garnacha

Wina produkowane z grenache zazwyczaj są wytwarzane do wczesnego spożycia. Ich skłonność do utleniania sprawia, że ​​są słabym kandydatem do długotrwałego starzenia. Jednak grenache ze starych winorośli uprawiane w łupku lub kamieniu, takie jak Priorat i Chateauneuf-du-Pape, może produkować głęboko skoncentrowane wina zdolne do starzenia przez wiele dziesięcioleci.

Charakterystycznymi aromatami wyczuwalnymi w winach grenache są maliny, truskawki i owoce jagodowe. Ponadto w winach można wyczuć także czarną wiśnię, oliwki, czarną porzeczkę, kawę, pierniki, miód, skórę, czarny pieprz, smołę, przyprawy, a także prażone orzechy. Z kolei wina produkowane ze starszych odmian winorośli mogą dawać posmaki i aromaty ciemnych czarnych owoców, figi, smoły. Wszystko w zasadzie zależy bezpośrednio od rocznika i butelki i kraju, w którym produkowane są wina. Grenache często ma intensywny aromat skórki pomarańczowej i rubinowo-czerwonego grejpfruta. Niekiedy można wyczuć także aromaty suszonego oregano i tytoniu. 

Do czego podajemy garnacha? 

Wina Grenache doskonale komponują się z różnymi potrawami. Szczególnie poleca się je do mięs takich jak: wołowina i jagnięcina. Znawcy wina niektóre butelki polecają też np. do pieczonych gołębi. Równie dobrze łączą się one z warzywami – zarówno gotowanymi jak i duszonymi na parze i smażonymi. Grenache pasuje do pikantnych potraw. Wina produkowane z tej winorośli doskonale łączą się z wieloma rodzajami serów. To do czego zaleca się ten rodzaj win zależy bezpośrednio od butelki i rocznika.