Garganega – wykwintne białe wino prosto z Włoch

Pochodzenie szczepu

Garganega to biała winorośl rodem z urokliwych Włoch. Źródła podają, że śladów jej pochodzenia można szukać w Grecji, jednak wiadomo, że kraj ten nie jest ojczyzną odmiany garganega. Winnice opisywanego szczepu można znaleźć w północno-wschodnich Włoszech, a dokładniej w Wenecji Euganejskiej. Szczep winorośli garganega to klasyka gatunku i historia wzmiankuje o nim już w XIII wieku. W swojej pracy wspominał o niej sam Pietro de Crescenzi. Garganega to chluba włoskiego winiarstwa, a powierzchnia uprawna szczepu we Włoszech to 11 600 ha. Wśród upraw białych szczepów garganega plasuje się w tym kraju na szóstym miejscu. Najsłynniejszym winem produkowanym z odmiany garganega jest Soave. Garganega jest również kluczowym składnikiem, jeśli chodzi o produkcję Gabbellarii. Identyfikator VIVC winorośli to 4419. 

Garganega a inne odmiany  

Badania DNA nie pozostawiają wątpliwości, że garganega jest szczepem, z którego powstały inne odmiany. Garganega można nazwać rodzicem dla takich odmian jak:

• catarratto bianco,

• marzemina bianca,

• trebbiano toscano.

Analizy DNA wykazały, że szczep garganega ma swoich „potomków", jednak nie udało się ustalić pochodzenia garganegi. Wiemy jednak, że odmiana odgrywa kluczową rolę w genealogii kilku słynnych włoskich winogron. Szczególnie: albana, catarratto, empibotte, greco bianco del pollino, malvasia di candia a sapore semplice, marzemina bianca, montonico bianco i ugni blanc.

Rozpowszechnienie się szczepu  

Winorośl garganega jest bazą dla słynnych win z apelacji usytuowanych między Weroną a Vicenzą w Soave DOC i Soave Superiore DOCG i Gambellara DOC, a już w okresie renesansu była uprawiana w okolicach północno-wschodnich Włoszech – w Wenecji Euganejskiej. Tam szczep garganega jest wykorzystywany zarówno do win jednoodmianowych, jak i wieloodmianowych. Uprawy tej winorośli powstały również w takich regionach jak Umbria czy na Sycylii, jednak na mniejszą skalę. Na Sycylii garganega jest znana raczej jako grecanico albo gecanico dorato i bywa ważnym składnikiem marsali (słodkiego, białego wina produkowanego w prowincji Trapani). W 2008 powierzchnia upraw garganegy na Sycylii wynosiła 5358 ha. Poza słynnymi włoskimi winnicami pola uprawne pełne dorodnych krzewów odmiany garganega znajdują się w Australii (Mount Crawford w Barossa), a w najludniejszym stanie Australii – w Wiktorii – istnieją winnice, w których produkuje się wyróżniająca się niezwykłym smakiem i aromatem wina musujące. 

Tajemnica upraw winorośli

Szczep garganega zdecydowanie klasyfikuje się do winogron, które dojrzewają późno. Charakterystyczna dla garganegry jest jej plenność. Zdrowe krzewy są silne i odznaczają się dobrą odpornością na choroby grzybowe. Na glebach cechujących się wysoką żyznością winorośl ta czasami rośnie zbyt obficie i przynosi wtedy bardzo duże plony. W przypadku garganegi niekoniecznie jest to dobra wiadomość, gdyż zbyt obfite plony skutkują tym, że wina, które się z nich później wytwarza, mają mocno neutralny smak. Grona garganegy mają poziom kwaskowatości, który idealnie sprawdza się do produkcji słodkiego wina, Recoto; cecha ta ponadto pozwala na doskonałe starzenie się w butelkach przez ponad 10 lat. Szczep garganega dojrzewa ok. 30 dni po odmianie winorośli gutedel.

Charakterystyczne cechy

• Średniej wielkości liście,

• owłosione końcówki pędów,

• ząbkowany margines liścia,

• grona są duże i luźne, mają około 20 c,

• średniej wielkość jagody,

• bezbarwny sok,

• młode listki są biało-zielone,

• dorosłe liście mają po 5 płatów.

Winorośl o niejednym imieniu  

​Poza standardową nazwą szczep ten ma wiele synonimów. Wykształciły się one zależnie od miejsca i czasu ich poznania przez człowieka. Najpopularniejszym zamiennikiem dla szczepu garganega jest nazwa grecanico, jednak nie jest to jedyny synonim. Obecnie zarejestrowanych jest kilkanaście nazw własnych synonimicznych dla winorośli garganega. Najczęściej używane to:

• d'oro,

• decanico,

• dorana di venetia,

• garganega bijela,

• garganega comune,

• garganega di gambellara,

• garganega gentile,

• garganega grossa,

• garganega piramidale,

• garganega veronese,

• grecani,

• grecanico dorato,

• grecanicu biancu,

• grecanio,

• greccanico,

• lizzara,

Wina ze szczepu garganega 

Jak smakują wina ze szczepu garganega? Jakimi aromatami się cechują? To najczęściej zadawane pytania, gdy zastanawiamy się nad wyborem wina, i szczególnie ważne, jeśli chodzi o wina produkowane na bazie winorośli garganega. Wysoka plenność odmiany ma istotny wpływ na smak wina, a odpowiednie poprowadzenie krzewu na etapie hodowli ma znaczenie, jeśli chodzi o późniejszy smak i aromat. Krzew hodowany w dobrych warunkach i na żyznej glebie potrafi mieć naprawdę obfite zbiory. Z pozoru to znakomita wiadomość, któż z nas nie cieszyłby się bowiem z krzewu, na którym można znaleźć ogrom owoców? Jednak zbyt obfite owocowanie w przypadku odmiany garganega to nie najlepsze zjawisko. Doświadczeni winiarze wskazują na to, że niezbędne jest odpowiednie prowadzenie krzewu, polegające na przemyślanym ograniczaniu zbiorów. Cała tajemnica tkwi w tym, iż wina z przerośniętego krzewu nigdy nie osiągną takiego bogactwa i różnorodności aromatów, jakie kryje w sobie ten szczep. Krzewy, których zbiory nie są ograniczane, dają owoce, z których później produkowane wina pozbawione są wyraźnego aromatu. Stają się neutralne w smaku i w aromacie, co jest marnowaniem jego najlepszych atutów, jeśli chodzi o produkcję wina jednoodmianowego. Odpowiednia hodowla garganegi powinna zatem bazować na przemyślanym ograniczaniu zbiorów. Wina z ograniczanych zbiorów są bardziej aromatyczne. Garganega pachnie wtedy wyraźnie cytrusami i ma migdałowy posmak. Rygorystyczne ograniczanie zbiorów pozwala na wytwarzanie bogatego i gęstego wina. Przy wysokiej wydajności wina są neutralne i cienkie. Poza winem odmiana jest również bardzo popularna (szczególnie lokalnie), jako tradycyjne winogrono stołowe.