Apulia – wykwintne wina na „pięcie włoskiego buta”

Południowa Italia 

Włochy są państwem, które znajduje się w czołówce miejsc niezwykle popularnych wśród turystów z całego świata. Gorący i niezwykle przyjazny klimat, a także zabytki pozostałe po czasach starożytności oraz średniowiecza przyciągają do tego kraju coraz większą ilość podróżnych. Poza niezaprzeczalnie ogromną popularnością wśród turystów Włochy znane są także z wysokiej jakości win. Jednym z regionów, w którym wyjątkowo mocno rozwinął się przemysł winiarski, jest położona w południowo-wschodniej części Włoch Apulia.

Nazwa regionu powstała w języku angielskim, jednakże wśród Włochów znany jest on powszechnie jako Puglia. To niezwykle malownicze miejsce jest idealne do uprawy winorośli ze względu na panujące tam warunki klimatyczne. Gorący oraz suchy klimat regionu, a także sąsiedztwo Morza Śródziemnego, które zapewnia winnicom nieco niższe temperatury, w połączeniu z występującymi tam żyznymi glebami tworzą z Puglii idealne miejsce do uprawy szczepów winnych oraz wielu innych roślin. Warto także wspomnieć, iż poza wysoko rozwiniętym przemysłem winiarskim region ten charakteryzuje się także produkcją oliwy z uprawianych tam oliwek. Ciekawy jest także fakt, iż z Apulii pochodzi niemal połowa wyprodukowanej we Włoszech oliwy. 

Krótka historia regionu 

Apulia często nazywana także „piętą włoskiego buta" ze względu na swoje położenie. Posiada ona wyjątkowo długą tradycję winiarską ze względu na to, iż jest jednym z największych regionów winiarskich we Włoszech. W dalekiej przeszłości Puglia zwana była także piwnicą Europy ze względu na ogromną ilość produkowanych tam win. W kolejnych dziesięcioleciach popularność tego miejsca stopniowo malała, aż zostało ono prawie całkowicie zapomniane. Stan ten utrzymywał się aż do lat 90., ponieważ w większości wina tam produkowane przeznaczone były do lokalnej konsumpcji.

Z czasem zaczęto eksportować do Europy coraz większe ilości trunków i Apulia ponownie stała się znanym producentem wina, jednak miała w świecie winiarskim bardzo niekorzystne opinie. Ze względu na idealne warunki do uprawy winorośli właściciele winnic zbierali wyjątkowo obfite plony i spowodowało to masową produkcję win, co odbiło się na ich jakości. Dopiero w późniejszym czasie poczyniono w regionie spore inwestycje, które pozwoliły producentom poprawić jakość powstałych trunków. Już pod koniec XX wieku z Apulii zaczęto eksportować wyższej jakości wina i region ten zaczął uzyskiwać coraz lepsze opinie w świecie winiarskim. 

Obszary upraw w regionie Apulia 

Puglia zajmuje we Włoszech dość duży obszar, który można podzielić na dwie części, kreśląc linię na wysokości miast Brindisi oraz Tarent. Pomiędzy północnym oraz południowym rejonem istnieją bardzo duże różnice zarówno geograficzne, klimatyczne, jak i kulturowe. Wszystko to przekłada się także na nieco odmienne sposoby uprawy winorośli oraz produkcji wina. Mimo wielu różnic jest pewien czynnik łączący północną i południową Apulię, a jest nim wybór upraw. Zarówno na północy, jak i południu znajdują się liczne winnice, a także rejony, w których kwitnie uprawa oliwek oraz produkcja wytwarzanej z nich oliwy.

W północnej części Apulii znajdują się obszary upraw, które charakteryzuje pagórkowate i górzyste ukształtowanie terenu oraz umiarkowany klimat, który potrafi być czasami dość chłodny. W regionie tym powstają głównie wina wytrawne o średniej zawartości alkoholu, które charakteryzują się imponującymi owocowymi nutami, dobrą kwasowością oraz szerokim bukietem. Do produkcji tych trunków wykorzystywane są zazwyczaj rodzime szczepy nero di troja lub bambino nero. Wina o białym zabarwieniu także są produkowane w tej części Apulii, jednak ich ilość jest w stosunku do win czerwonych jest zdecydowanie mniejsza. Najczęstszą z odmian używanych do produkcji tych trunków jest verdeca, obok której wykorzystuje się także bombino bianco i greco bianco oraz rzadziej uprawiane winogrona takie jak bianco d'alessano, malvasia oraz trebbiano.

Na południu Apulii leży Półwysep Salentyński, na którym dominują niskie oraz pofałdowane wzgórza. Na obszarze tym występuje klimat śródziemnomorski i bardzo często występują wysokie temperatury, jednakże dzięki bliskiemu sąsiedztwu Morza Adriatyckiego i Jońskiego upał nie jest tak odczuwalny. W regionie tym zawsze tradycyjnymi trunkami były mocne ciemnoczerwone wina, które produkowano z odmian takich jak primitivo, negromaro oraz malvasia nera. Ostatnimi czasy jednak coraz częściej spotkamy się z wyprodukowanymi na tym obszarze różowymi oraz białymi winami, które zachwycają swoimi owocowymi bukietami.

Lokalne odmiany winogron 

W regionie Apulia występuje dość duża ilość odmian winorośli, jednakże region ten słynie głównie ze znanych i cenionych czerwonych winogron. Mimo iż produkuje się tutaj głównie wina o rubinowej barwie, można w tym regionie spotkać także jedne z najlepszych różowych win pochodzących z Włoch. Znaleźć można także parę białych odmian winogron, które dzięki idealnym warunkom klimatycznym dają niezwykle rześkie białe wina, które potrafią zachwycić nawet bardziej wymagających konsumentów.

Zacznijmy od czerwonych odmian, którymi charakteryzują położone w Apulii winnice. Pierwszą z nich jest winorośl zwana negroamaro, która po przetłumaczeniu z języka włoskiego oznacza „czarny gorzki". Nawiązuje to oczywiście do wyjątkowo ciemnej barwy owoców oraz wyraźnego gorzkiego profilu produkowanych win. Odmiana ta jest bardzo dobrze przystosowana do panujących w Apulii warunków klimatycznych, gdyż jej owoce posiadają grubą skórkę i dzięki temu odporne są na susze panujące niekiedy w omawianym regionie. Produkowane ze szczepu czerwone wino posiada niezwykły, rubinowo-fioletowy odcień. Konsumentów potrafi zachwycić wyczuwalny aromat czerwonej wiśni, tytoniu oraz lukrecji, który z wiekiem przechodzi w nuty czarnego pieprzu, śliwek, a także różnego rodzaju ziół. Wino to najlepiej spożywać w wieku 3–7 lat, ponieważ wtedy najbardziej zachwyca ono swoimi aromatami. Warto także wiedzieć, iż trunek ten najlepiej pić w temperaturze pokojowej bądź lekko schłodzony, by nadać mu odrobinę przyjemnego chłodu. Mimo iż owoce omawianego szczepu posiadają niezwykle ciemny odcień, coraz częściej produkowane są z niego wina różowe.

Kolejną z czerwonych odmian winogron występujących w omawianym regionie jest primitivo często zwane także California Zinfandel. Nazwa winorośli pochodzi z języka włoskiego i w tłumaczeniu oznacza „wczesne dojrzewanie", co ma związek z niezwykle wczesnymi jak na winorośl zbiorami, które odbywają się już w okresie sierpnia. Odmiana ta jest nieco mniej wytrzymała niż omawiane wcześniej negramaro, ponieważ jest ona wrażliwa na suszę, wysokie temperatury, a także mrozy. Charakterystyczną cechą owoców tejże winorośli jest ich naturalnie wysoka zawartość cukru oraz ilość alkoholu, która może sięgać nawet 18%. Podczas konsumpcji primitivo wyczuć można liczne aromaty kwaśnych czarnych wiśni oraz malin. 

Ostatnią już z czerwonych odmian, o których warto wspomnieć, jest czarne winogrono nero di troja. Zaliczana jest ona do winorośli, których dojrzewanie trwa stosunkowo długo. Odmiana ta charakteryzuje się wysokimi plonami, a także wysokiej jakości gronami. Cechująca owoce wysoka cierpkość sprawiła, iż nero di troja jest głównie używana do mieszanek z innymi czerwonymi winami. Odmiana ta potrafi nadać powstałym trunkom liczne aromaty czerwonych wiśni, fiołków oraz tytoniu.

Przejdźmy teraz do znacznie mniej popularnych w regionie białych odmian winorośli. Pierwszą z nich jest posiadająca słomkowożółtą barwę z delikatnymi zielonymi refleksami verdeca, która uprawiana jest jedynie na terenie Apulii. Winogrono to posiadało kiedyś dużą popularność wśród właścicieli winnic i używane było do produkcji wermutu. Z biegiem czasu zaczęło jednak coraz bardziej tracić swoje uznanie w świecie win. Aktualnie używana jest zazwyczaj do mieszania z innymi odmianami winogron. Nadaje im rześkości oraz wprowadza nuty cytrusów, ananasa, bergamotki oraz różnego rodzaju ziół.

Kolejną z białych odmian występujących na terenie Apulii jest posiadające cytrynowożółtą barwę z nutami bladej zieleni bombino bianco. Winorośl ta jest wyjątkowo łatwa w uprawie i cechuje się stosunkowo wysoką ilością plonów. Odmiana ta jest najczęściej dodawana do mieszanek z innymi czerwonymi winogronami bądź używana do produkcji win musujących. Można jednakże często spotkać produkowane z niej wina odmianowe niemusujące. Bombino bianco jest bardzo neutralną i subtelną odmianą winogron, która posiada delikatne nuty cytrusów oraz lekkie kwiatowe aromaty z domieszką mineralności. Ciekawy jest fakt, iż w przeciwieństwie do wielu innych odmian winogron ta używana jest również podczas produkcji rodzynek.

Ostatnią z uprawianych w regionie Apulii białych odmian winogron jest późno dojrzewające greco bianco. Ze względu na pierwszy człon nazwy powszechnie uważa się, iż winorośl ta pochodzi z rejonów Grecji, a jej historia może sięgać powyżej 2500 lat. Po badaniach DNA okazało się, iż greco bianco jest genetycznie podobne do włoskiej odmiany asprinio. Omawiana winorośl jest głównie używana do łączenia z innymi odmianami występującymi w regionie Apulii. Powstaje z niej jednak doskonałe wino deserowe zwane greco di bianco, które produkowane jest głównie w Kalabrii. Trunek ten jest wyjątkowo świeży, charakteryzuje się średnim poziomem kwasowości. Posiada delikatne nuty brzoskwiń i trawiaste aromaty, co w połączeniu z jego głębokim kolorem tworzy wyśmienite deserowe wino. Greco di bianco najlepiej jest spożywać w młodym wieku, jednakże po kilku latach rozwija ono delikatny orzechowy aromat, który także doskonale współgra z omawianym słodkim winem.