Alvarinho – popularny szczep o niejednoznacznej nazwie

Czym jest alvarinho?

Alvarinho to ważny biały szczep winorośli uprawiany na Półwyspie Iberyjskim. Bardzo ekspresyjny, mający wielki potencjał i dający różne stylistycznie wina. Jest podwaliną sukcesu jakościowych vinho verde na północy Portugalii i słonawych, dobrze zbudowanych win z Rias Baixas – najmodniejszych od kilku lat hiszpańskich białych win.

Znaczenie nazwy szczepu 

Albariño to odmiana winorośli z białego wina uprawiana w Galicji (północno-zachodnia Hiszpania) i Monção (północno-zachodnia Portugalia), gdzie jest wykorzystywana do produkcji odmian białych win. Albariño to w rzeczywistości galicyjska nazwa winogron, a albarin blanco jest używana od czasu do czasu jako jej synonim. W Portugalii odmiana ta jest znana jest jako alvarinho. Ciekawostką jest, że albariño stał się popularny również w Australii, ale niedawna analiza DNA wykazała, że prawie cała australijska odmiana tego szczepu była w rzeczywistości francuską savagnin. Błąd wynikał z nieprawidłowo oznakowanych wycinków sprzedanych australijskim producentom win.

Geneza powstania alvarinho 

Produkcja wina w Rías Baixas sięga tysięcy lat, ale tylko w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci region ten zyskał światową reputację jako producent wysokiej jakości win ze swojego charakterystycznego winogrona albariño. Uważa się, że pierwszymi winiarzami w tym regionie byli Rzymianie, których okupacja w okolicznym regionie Galicji przyczyniła się do rozwoju handlu, technologii i uprawy winorośli. Bardziej wyrafinowane winiarstwo zostało wprowadzone przez cystersów, którzy przybyli z Francji w XII wieku. Produkcja wina w Galicji i Rías Baixas rozkwitła w XIV i XV wieku wraz z odkryciem Ameryki i ustanowieniem szlaków handlowych między Hiszpanią, Anglią i resztą Europy. Uprawa i produkcja w Galicji i Rías Baixas nadal rozwijały się w XIX wieku, aż wojny handlowe i zakazy eksportu doprowadziły do nadwyżki zdolności produkcyjnych i porzucenia winnic, a Phylloxera zdewastowała winnice w całej Europie. Podczas przesadzania odmian mieszańcowych i rodzimych hiszpańskich na początku XX wieku albariño zaczęła stawać się gwiazdą regionu, pokazując swój potencjał w produkcji wysokiej jakości win w rękach nowej generacji wykwalifikowanych winiarzy.

Istnieją różne teorie dotyczące pochodzenia albariño. Niektórzy spekulują, że odmiana ta narodziła się w Europie Środkowej i trafiła na ten obszar wraz z migracją ludów germańskich w V wieku. Inni twierdzą, że została wprowadzona później przez francuskich mnichów. Jednak obecnie dominuje teoria, że albariño pochodzi z tego regionu ze względu na zdolność tego szczepu do rozwoju i tworzenia charakterystycznych win w wyjątkowych i trudnych warunkach uprawy. Historia Rías Baixas dotycząca produkcji wina rozpoczęła się w 1980 r., kiedy to została stworzona oficjalna nazwa specjalnie dla odmiany winogron Albariño – La Denominación Específica Albariño. Jednak w 1988 r. po przystąpieniu Hiszpanii do Unii Europejskiej nazwę zmieniono na Denominación de Origen (DO) Rías Baixas, ponieważ unijne przepisy dotyczące wina nie uznawały DO nazwanej dla jednej odmiany winogron. Dołączenie Hiszpanii do UE przyniosło również Rías Baixas finansowanie i inwestycje, pomagając jej zmodernizować i zbudować międzynarodową pozycję.

Co wyczujesz w alvarinho? 

Odmiana ma wysoką kwasowość i może być produkowana jako lekkie białe wino lub w pełniejszym stylu, ze starzeniem się dębu lub osadu wzbogacającego teksturę i bogactwo. Charakterystyczny dla pobliskiego oceanu atlantyckiego jest często zauważalny posmak, czasem objawiający się jako lekkie zasolenie, co czyni albarino idealnym winem spożywczym. Odmiana ta  w Portugalii jest często przekształcana w lekko musujące wino Vinho Verde, które jest powszechnie oznakowane odmianowo, aby odróżnić je od zwykłej mieszanki Vinho Verde na bazie louriero. Tutaj odmiana znana jest jako alvarinho. Szczep ten daje aromaty nektaryny, limonki i grejpfruta, z subtelnymi nutami wiciokrzewu, a czasem wosku pszczelego. Na podniebieniu wina albariño mają przepyszną kwasowość, która kończy się zasoleniem, a czasem subtelną nutą gorzką (jak zielone migdały lub rdzeń cytrusowy). Większość albariño jest młoda i świeża, jednak ze względu na wysoką kwasowość i strukturę fenolową (z grubej skórki winogron) ma niesamowity potencjał starzenia się. Albariño daje wino o uwodzicielskim aromacie cytrusów, grejpfrutów, skórki cytryny i białej brzoskwini z wyraźnymi nutami kwiatowymi i blanszowanymi nutami migdałów. Wysoki ekstrakt z winogron przenosi te wrażenia na żywe podniebienie, które pozostaje lekkie, eleganckie i świeże dzięki podwyższonej kwasowości wina. Albariño bardzo rzadko podaje się czas w dębie, ale zwykle przeprowadza się pełną fermentację malolaktyczną przed butelkowaniem go świeżym i chrupiącym – idealnym do wczesnego picia.

Regiony i miejsca w których rośnie alvarinho 

Albarino pochodzi z obszaru w północno-zachodnim krańcu Półwyspu Iberyjskiego, ale nie jest jasne, czy z Hiszpanii, czy z Portugalii – ponieważ jest sadzony szeroko po obu stronach granicy. W Hiszpanii albarino stanowi ponad 90% winogron posadzonych w obszarze Rias Baixas, gdzie złożony mezoklimat w tej DO oznacza wiele różnych podregionów i odmian między rocznikami i winnicami. Początkowo DO Rías Baixas składała się z trzech odrębnych podregionów: Val do Salnés, Condado do Tea i O Rosal. W 1996 r. włączono podregion Soutomaior, a w 2000 r. dodano Ribeira do Ulla. DO Rías Baixas jest regulowany przez Consejo Regulador (lokalny organ zarządzający), który zapewnia przestrzeganie dozwolonych odmian winogron, praktyk uprawy winorośli, produkcji wina i procedur starzenia. W DO Rías Baixas dozwolone jest do 12 różnych odmian winogron, ale albariño jest zdecydowanie najbardziej popularny, gdyż stanowi 90% wszystkich nasadzeń. Winogrona albariño stanowią trzon produkcji wina w regionie Rias Baixas DO, zwłaszcza w mieście Cambados, stanowiąc około 90% jego plantacji winorośli, na powierzchni około 2000 hektarów. Historia sugeruje, że mnisi burgundzcy z opactwa Cluny, którzy przybyli do Galicji na zaproszenie Alfonsa VII z Asturii w XII i XIII wieku, sprowadzili winogrono albariño do Hiszpanii z Francji. Jest to podstawa teorii, że ta aromatyczna odmiana jest spokrewniona z takimi odmiana jak riesling lub prawdopodobnie petit manseng, ale nie ustalono jeszcze genetycznego połączenia DNA. Najbardziej prawdopodobne założenie jest takie, że albariño pochodzi z Galicji. Jest również powszechny w portugalskim regionie Vinho Verde, ale uprawia się go wyłącznie w Monção. Rias Baixas DO została założona eksperymentalnie w 1986 r., albariño zaczęła pojawiać się jako odmiana, co doprowadziło do produkcji win dla dla osób, które chciały czystych smaków i bogatych, dojrzałych owoców. Sadzone w winnicy winorośle muszą być uprawiane pod dużymi zadaszeniami, aby pomieścić pożądane 30 – 40 pąków na winorośl.