Carménère – francuski szczep znany na całym świecie

Pochodzenie  

Carménère to czerwony szczep winny podbijający przez dwie ostatnie dekady podniebienia jurorów na konkursach winiarskich, a także serca winomanów. Pochodzi z Francji, a dokładniej Medoc w rejonie Bordeaux, gdzie był wykorzystywany do produkcji ciemnoczerwonych win – dziś jednak występuje w tym kraju w bardzo ograniczonej ilości. Z kolei w Chile, skąd rozprzestrzenił się na cały świat, odmiana ta uważana jest za odmianę narodową.  Zanim carmenere pojawiła się w Chile, należała do wielkiej czerwonej drużyny w Bordeaux w XVII i XVIII wieku. W przewodnikach winiarskich można natrafić na informację, że carmenere jest „przodkiem bordoskich szczepów", gdyż sporo namieszała w świecie winiarskim. Odmiana należy do rodziny cabernetów, a sama nazwa pochodzi od francuskiego słowa carmin, czyli karmazynowy, nawiązując do barwy liści krzewów, jakiej one nabierają jesienią przed opadnięciem. W połowie XIX wieku po carménère nie został ślad, wszystko przez filokserę, która zdziesiątkowała winnice Europy, odmiana ta została uznana za zaginioną. Odnalazła się 120 lat później, właśnie w Chile po drugiej stronie Atlantyku. Przez swoje podobieństwo do merlota na początku był z nim bardzo często mylony. Przez ponad wiek świat winiarski tkwił w przekonaniu o niezwykłej subtelności chilijskich merlotów, nie podejrzewając nawet, że za ich odmienne od europejskich aromaty odpowiada zaginiona przed dekadami odmiana stanowiąca często 50% tego, co Chilijczycy określali mianem stuprocentowych merlotów. Okazuje się, że carménère jest krzyżówką takich odmian jak cabernet franc i gros cabernet. Mówi się, że jest klonem cabernet sauvignon, winoroślą od której wywodzą się pozostałe szczepy bordoskie.

Carménère​ czy merlot?

​Badania genetyczne wykazały, że carménère może być daleko spokrewniony z merlotem, a przez podobieństwa w wyglądzie te dwie winorośle były często utożsamiane. Dopiero w latach 90. ubiegłego wieku enolodzy jednoznacznie oddzielili te dwie odmiany. Dopiero w 1998 roku chilijskie Ministerstwo Rolnictwa uznało carménère na oddzielną odmianę dopuszczoną do produkcji. Odróżnia je między innymi to, że młoda odmiana omawianego szczepu ma liście koloru czerwonawego, zaś liście merlota są białe. Kolejną różnicą są jest kształt liści, w centralnej części płata u merlota są one nieco dłuższe. Merlot dojrzewa od dwóch do trzech tygodni wcześniej od carménère, co jest bardzo ważne podczas zbiorów. Obie odmiany, choć w wielu aspektach wykazują podobieństwa, to są zarazem całkiem inne.

Uprawy 

​Preferuje klimat ciepły lub umiarkowany oraz długi okres wegetacyjny. Jest szczepem, który źle znosi silne opady lub nawadnianie zimą podczas zbiorów, ponieważ nadmiar wody wywołują w gronach aromaty trawiaste lub zielonej papryki. Jest uprawą z tendencją do szybkiego gromadzenia cukru, uprawa w zbyt wysokiej temperaturze sprzyja osiągnięciu zbyt wysokiego poziomu alkoholu, co wpływa na brak równowagi w winie. Z carménère wytwarza się wina jednomianowe, jak i wielomianowe, które przeważnie zestawia się z cabernet sauvignon, cabernet franc lub merlotem.

Wszędzie mylony 

​Podobna sytuacja jak w Chile miała miejsce we Włoszech, kiedy to winiarnia Ca' del Bosco w 1990 roku zakupiła sadzonki, które miały być sadzonkami cabernet franc. Szybko zauważono jednak, że winogrona cabernet franc różniły się od zakładanego szczepu kolorem, smakiem oraz wcześniejszym dojrzewaniem. Wątpliwości pojawiały się również w innych regionach, aż w końcu okazało się, że to carménère; nazwa ta jednak na etykietach mogła pojawić się dopiero po oficjalnym uznaniu jej przez organy winiarskie.

Gdzie występuje  

​Chile (głównie Colchagua Valley, Rapel Valley oraz Maipo), Włochy (Wenecja Euganejska – apelacje Arcole, Bagnoli di Sopra, Corti Benedettine del Padovano, Merlara, Monti Lessini, Riviera del Brento i Vicenza), Friuli-Wenecja Julijska (Collio Goriziano), śladowe ilości we Francji, wina alghero z Sardynii oraz obszar Piave w prowincjach Treviso i Veneto, USA (Kalifornia i Waszyngton) oraz Nowa Zelandia (Auckland).

Aktualnie we współczesnej Francji jest rzadko uprawiany, nie mieszcząc się nawet w pięćdziesiątce najpopularniejszych szczepów czerwonych. Carménère możemy spotkać za oceanem w winnicach wschodniej części stanu Waszyngton w dolinie Walla Walla i Kalifornii. Po przejściu kwarantanny i sprawdzeniu żywotności, jaką szczep musiał najpierw przejść, krzewy zostały w latach 90. dopuszczone do uprawy. Również w latach 90. do Australii trzy carménère zostały przywiezione przez dra Richarda Smarta. Przez dwa lata kwarantanny i sterylizacji przetrwał tylko jeden, po czym w specjalnym żelowym podłożu fragmenty pędów zostały rozmnożone i wysadzone do szkółki Narromine Vine Nursery. Niewielkie uprawy istnieją również w Nowej Zelandii, gdzie dopiero po testach DNA w 2006 roku zorientowano się, że krzewy cabernet franc to tak naprawdę carménère. 

Charakterystyka  

​Carménère daje wina o bardzo intensywnym czerwonym kolorze oraz aromaty spotykane w czerwonych owocach, przyprawach i jagodach. Garbniki są mniej wyczuwalne i delikatniejsze w porównaniu z cabernet sauvignon. W ustach możemy wyczuć niuanse gorzkiej czekolady i tytoniu lub skóry. Bardzo często używa się go do kupaży, jednak dobry winiarz potrafi stworzyć świetne wino jednoodmianowe, które cechuje się wiśniowo-owocowym bukietem z nutami ziemistymi i karmazynowym kolorem, jeśli oczywiście wytwarzane jest z winogron w optymalnym stopniu dojrzałości. To soczyste wino o wyraźnie owocowym charakterze. Ma sporo tanin i dość wysoką kwasowość, daje zwykle tęgie, krągłe, łatwe w piciu wina. Dobrze dojrzewa w dębowych baryłkach.

Z czym łączyć 

Carménère najlepiej łączyć z mięsami w towarzystwie przypraw takich jak rozmaryn, oregano, tymianek, czarny i czerwony pieprze, szafran, kminek oraz czosnek. Pasuje do wielu rodzajów mięs takich jak duszona jagnięcina, kaczka, kurczak, królik czy sarna, a także dzik. Udane połączenia osiągniemy również z oliwkami, pieczarkami, zieloną papryką, słodkimi ziemniakami, z kuchnią tex-mex, a nawet tuńczykiem z patelni.

Nie zawsze tak samo zwany 

​Inne nazwy na określenie tego szczepu to: bouton blanc, caberne karmener, cabernella, cabernelle, cabernet carmenere, cabernet cosmo, cabernet grande, cabernet grosso, cabernet italico, carbonet, carbouet, carmenelle, carmeneyre, gran vidyur, grand carmenet, grand vidure, grande vidure, grande vuidure, kaberne, kaberne karmener, kabernel, karmene, karmensel oraz uva francesca.